Jan Rooms
Leestip van Jan Rooms
Een dag niet gelezen, is een dag niet geleefd.

Over een lief, Tsjechisch kuitenbijtertje

30 november 2020

Voor kinderen geschreven, getekend, gefotografeerd en ondergaan door Karel Čapek

Dasja oftewel het leven van een pup, van de vermaarde Tsjechische schrijver Karel Čapek verscheen voor de eerste maal in 1933. Het schattig kinderboek is nog steeds immens populair en een van de meest geliefde kinderboeken uit de Tsjechische literatuur. Tot op de dag van vandaag wordt het in Tsjechië (voor)gelezen. Daar groeit ieder kind op met Dasja, de eigenwijze wildebras die op verkenning gaat en overal in bijt. 'Gelukkig zijn er genoeg dingen op de wereld die buitengewoon geschikt zijn om in te bijten, bijvoorbeeld mama's oren of mensenvingers: in zeldzame gevallen krijgt Dasja de kans het puntje van een mensenneus of een oorlelletje te pakken, als ze er bij kan komen, hapt ze er met hartstochtelijk genot in.' Het boek blijft een groot publiek van alle leeftijden aanspreken. Het verschil met veel andere beroemde hondenboeken is dat Dasja geen fictief personage is. Het speelse hondje heeft echt bestaan. Het werd geboren in het huis van Čapek, waar het de boel op stelten zette.

In 1926 nam de toen reeds beroemde Čapek zijn eerste hond in huis, een airedaleterriër met de naam Minda. Kort erna kwam Iris erbij, van hetzelfde ras: zij was de moeder van het teefje Dasja. Iris en Minda kwamen ook al voor in de krantenstukjes van Čapek, maar de verhalen over Dasja kenden het meeste succes. De verhalen over Dasja verschenen voor het eerst in 1932 op de kinderpagina’s van de krant Lidové noviny. Dat Čapek zelf de eenvoudige zwart-witte pentekeningen maakte, is misschien te verklaren door het feit dat een krant snel kopij moet hebben. Zoals De Bruin suggereert in zijn nawoord, schetste Čapek de tekeningen wellicht met dezelfde pen waarmee hij de verhalen schreef.

Het boek bestaat uit zeven hoofdstukken. In de eerste vier hoofdstukken vertelt Čapek enthousiast over de eerste levensdagen van zijn pup, ‘een wit dingetje van niks, het paste zo in je hand.’ Met veel gevoel voor humor schetst hij hoe het leven van een pup er uitziet, wat het hondje nog allemaal te wachten staat en wat het nog allemaal moet leren. Het eigenwijs en speels huisdier is tegelijkertijd een bron van amusement, bezorgdheid, irritatie en onvoorwaardelijke liefde.

Het vijfde hoofdstuk is een kostelijke handleiding over hoe je een foto moet maken van een schijnbaar onophoudelijk actief en vitaal beest. Het zesde hoofdstuk, ‘Verhaaltjes voor Dasja zodat ze stil blijft zitten’, reikt een mogelijke oplossing aan voor de vloekende fotograaf uit het vorige deel. Het zijn aandoenlijke en grappige verhaaltjes. Het slothoofdstuk is de fotokatern, waarin de lezer Dasja ziet als pup van enkele uren oud en als volwassen teefje.

Het boek doet nog steeds heel fris aan. Oogstrelend vormgegeven door Henrik Barends, met veel oorspronkelijke, eenvoudige, grappige zwart-wit tekeningen en een hoofdstuk vol zwart-wit foto’s, allemaal van de hand van Čapek zelf. Dit zorgt voor een indringende totaalbeleving. Het boek is uitgegeven in een vlotte nieuwe vertaling van Edgar de Bruin. Een eerste Nederlandse versie van Dasja kwam uit in 1935 onder de titel Tuuntje, of Het leven van een jongen hond, maar deze editie was eerder een hervertelling dan een vertaling.

Wat deze uitgave écht buitengewoon maakt, zijn die foto’s die Čapek van zijn hond maakte, die in deze editie opgenomen zijn en aangevuld met bij momenten hilarische bijschriften. Het is wellicht toeval, maar Dasja kwam in Čapeks leven op het moment dat de auteur een kortstondige passie (van 1930 tot 1932) opvatte voor fotografie en fotograferen. Het ligt voor de hand dat het fotogenieke hondje zijn favoriete onderwerp werd.

Dasja wordt aanbevolen voor zelfstandig lezende kinderen vanaf 9 jaar, maar het leent zich ook heel goed om voorgelezen te worden aan jongere kinderen. Een heerlijk boekje dus om te kijken, te lezen of voor te lezen. Graag gelezen.

Synopsis

Laat je verrassen door de verhalen over de foxterri͏̈er pup Dasja, die echt bestaan heeft. Met oude zwart-witfoto's en grappige lijntekeningen. Voorlezen vanaf ca. 8 jaar, zelf lezen vanaf ca. 10 jaar.

Jan Rooms
Leestip van Jan Rooms
Een dag niet gelezen, is een dag niet geleefd.

Dasja, oftewel Het leven van een pup
Titel:
Dasja, oftewel Het leven van een pup
Auteur:
Karel Čapek
# pagina's:
119 p. : ill.
Uitgeverij:
Voetnoot
ISBN:
9789491738449
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Honden
Sfeer:
Gek,
Vrolijk,
Warm

Gerelateerde leestips