Johan De Vos
Leestip van Johan De Vos
Lezen intensiveert mijn ervaringen. Een vriendin stelde de vraag: is het zo dat we de ware liefde niet kunnen bereiken en bezingen we ze daarom in de poëzie? Door liefdesgedichten te lezen en te schrijven wordt de liefde intenser. Het is een wisselwerking. Zo ook het ouder worden en de dood. Zelden heeft de dood van iemand mij zo aangegrepen als die van de Duitse dichter Achim von Arnim, de 21ste januari van het jaar 1830, waarover ik las in het boek 'Bettine und Achim von Arnim. Die Geschichte einer ungewöhnlichen Ehe' van Hildegard Baumgart. Lezen bevordert de empathie en laat ons dieper omgaan met de belangrijkste dingen in het leven: de liefde, het ouder worden en de dood.

Friedrich Hölderlin: Lijden aan het leven

31 mei 2021

Naarmate je vordert in Hölderlin. Biografie van een mysterieuze dichter van Rüdiger Safranski worden de contouren van deze geheimzinnige dichter zichtbaar. Hoe komt het dat Friedrich Hölderlin, die was voorbestemd om predikant te worden, 36 jaar lang of de helft van zijn leven doorbrengt in een torenkamer, weliswaar met een weids uitzicht over het Neckardal?

Hölderlin was een hoog begaafd dichter die in zijn studententijd samen met Schelling en Hegel filosofische traktaten schreef en ook Friedrich Nietzsche inspireerde. Hij was een groot kenner van de Griekse taal en cultuur, die in die tijd werd gezien als oosters. Net als Lord Byron was Hölderlin erg begaan met de onafhankelijkheidsstrijd van de Grieken tegenover het Ottomaanse rijk. En ook in eigen land was hij een voorvechter van de vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid of de idealen van de Franse revolutie die in zijn tijd werden uitgedragen door Napoleon.

Hiermee zijn de belangrijkste kiemen gelegd van de latere vlagen van ‘waanzin’ waarin Hölderlin verkeerde en die hem in Tübingen op een torenkamer deed belanden onder toezicht van meubelmaker en bewonderaar Ernst Zimmer. Hölderlin was wat we nu hypersensitief zouden noemen. Begiftigd met een grote poëtische kracht en gevoel van medemenselijkheid. De confrontatie met de sociale en maatschappelijke realiteit deden hem echter meer en meer vereenzamen. Tot de geniale taalkracht waarover de dichter beschikte elke band met de werkelijkheid en met de ander verloor. En hij enkel nog kon uitstaren over het zacht glooiende Neckardal, wandelingen maakte onder de stadsmuur of met jonge studenten tot in de wijngaarden.

Er was de liefde voor Susette Gontard, de vrouw van een bankier aan wiens kinderen Hölderlin huisonderricht gaf. De passie tussen Susette - of in zijn werk Diotima - en de dichter was wederzijds. Toen Hölderlin in Bordeaux vertoefde legde hij een maandenlange tocht te voet af en vernam de vroegtijdige dood van de jonge Susette te laat. Een voettocht die door de cineast Werner Herzog werd herhaald van München naar Parijs om de dood te bezweren van een grande dame van de cinema. Hölderlin werd overigens uit huize Gontard verbannen en door middel van een kaakslag vernederd nadat de bankier de liefde tussen de twee had ontdekt.

Behalve zijn hoofdwerk Hyperion werd tijdens zijn leven weinig werk van Hölderlin uitgegeven. Ook een ambt als hoogleraar aan de universiteit van Jena kwam niet in zijn bereik. Verschillende brieven die hij hierover stuurde naar Schiller bleven onbeantwoord. Ten slotte geraakte Hölderlin door toedoen van zijn vriend Sinclair verwikkeld in een geval van samenzwering ten aanzien van de keurvorst van Württemberg. Bij het wegvoeren naar de psychiatrische kliniek zou Hölderlin zich hevig hebben verzet omdat hij vreesde te worden gevangen gezet.

Allerlei ontgoochelingen, gepaard aan financiële zorgen doordat zijn dominante moeder hem het erfdeel van zijn vader ontzegde en een fysieke verwaarlozing hebben ervoor gezorgd dat deze gevoelige ziel is geknakt waardoor hij de tweede helft van zijn leven doorbracht in een torenkamer in Tübingen aan de oever van de Neckar.

Synopsis

Levensbeschrijving van de Duitse dichter (1770-1843).

Johan De Vos
Leestip van Johan De Vos
Lezen intensiveert mijn ervaringen. Een vriendin stelde de vraag: is het zo dat we de ware liefde niet kunnen bereiken en bezingen we ze daarom in de poëzie? Door liefdesgedichten te lezen en te schrijven wordt de liefde intenser. Het is een wisselwerking. Zo ook het ouder worden en de dood. Zelden heeft de dood van iemand mij zo aangegrepen als die van de Duitse dichter Achim von Arnim, de 21ste januari van het jaar 1830, waarover ik las in het boek 'Bettine und Achim von Arnim. Die Geschichte einer ungewöhnlichen Ehe' van Hildegard Baumgart. Lezen bevordert de empathie en laat ons dieper omgaan met de belangrijkste dingen in het leven: de liefde, het ouder worden en de dood.

Hölderlin : biografie van een mysterieuze dichter
Titel:
Hölderlin : biografie van een mysterieuze dichter
Auteur:
Rüdiger Safranski
# pagina's:
311 p.
Uitgeverij:
Uitgeverij Atlas Contact
ISBN:
9789045040875
Materiaal:
Boek

Gerelateerde leestips