Het aangrijpende verhaal van de onafhankelijkheid van de ‘gordel van smaragd’

Vijf jaar lang werkte Van David van Reybrouck aan Revolusi. Indonesië en het ontstaan van de moderne wereld, een overzichtswerk over de Nederlands-Indonesische geschiedenis. Hij interviewde daarvoor tweehonderd mensen, de laatste nog levende getuigen van de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesische en Nederlandse rusthuizen, Japanse miljoenensteden en op verafgelegen eilanden. De vele herinneringen weefde Van Reybrouck samen tot het aangrijpende verhaal van de Indonesische onafhankelijkheid.

Wie denkt dat Revolusi een geschiedschrijving van de Indonesische revolutie tussen 1945-1949 is, komt ten dele bedrogen uit. Meer dan de helft van het boek is gewijd aan de periode voor 1945. Van Reybrouck behandelt de hele koloniale geschiedenis van Nederland in Indonesië, vanaf de eerste Europese schepen die naar ‘de Oost’ voeren tot de dekolonisatie in een internationale context. Hij besluit met een overweldigend stuk waarin de Conferentie van Bandung van 1955 centraal staat.

Van Reybrouck toont zich in Revolusi een begenadigd schrijver. Hij voert de lezer mee door vele eeuwen geschiedenis in een boek dat enerzijds leest als een roman maar anderzijds ook wel eens de stijl van een politiek pamflet aanneemt. Van Reybrouck houdt de vaart in het verhaal, maar biedt de lezer ook de mogelijkheid om mee te leven met de stokoude getuigen. De goedgevonden metafoor van de pakketboot komt vaak terug. De ondergang van de pakketboot Van der Wijck in 1936, een van de grootste scheepsrampen in Zuidoost-Azië, is ook de opener van zijn boek. Met die metafoor schetst Van Reybrouck de vroegere Indonesische samenleving met de verschillende rangen en de onderlinge dynamiek.

Bewonderenswaardig en bijzonder aan Revolusi zijn de talloze interviews van de laatste getuigen. Van Reybrouck laat degenen aan het woord die tot dusver maar mondjesmaat een stem kregen: Indonesiërs, Japanners, Nepalese Gurka’s, Indo’s en Nederlanders. Net op tijd, over enkele jaren zijn ze er niet meer. Revolusi is een noodzakelijk en tegelijk prachtig geschreven werk. Van Reybrouck slaagt erin een helder samenhangend beeld van de kolonisatie en de onafhankelijkheidsstrijd van de ‘gordel van smaragd’ neer te zetten voor een groot lezerspubliek.