Interview met Pol Van Assche en Stefaan Van Laere - 'Mon coeur mon guide - hart voor drie continenten'

Ik wilde nog een jubileumuitgave maken. Het gaat vooral over mijn verbinding met Afrika, Latijns-Amerika en Europa. Ondanks mijn Afrikaanse roots, kwam ik tot de conclusie dat ik nog heel weinig over Afrika geschreven had. De cirkel is nu rond. Het boek is niet louter mijn levensverhaal in chronologische volgorde. Het zijn eerder anekdotes en nieuwe aspecten die ik nog nooit verteld heb.

Hoe ben jij bij Stefaan terecht gekomen, of Stefaan bij jou?
Stefaan : In 1989 was ik een jonge, enthousiaste freelance journalist bij de krant Het Volk. Wekelijks hadden we een redactievergadering en stond er daar een tafel vol met uitnodigingen voor activiteiten tijdens de week. Alhoewel ik niet direct enthousiast was over een folder over tango, zag ik er wel een artikel in voor mij. Ik had een babbel met Pol over ‘ De nacht van de passie’, waarna ik dacht hem nooit meer terug te zien. Maar ik ben gaan kijken en werd er wel door begeesterd. Zo ben ik blijven hangen in de entourage van Pol en begon ik me te interesseren voor die unieke figuur. Ik heb wel enkele tangolessen gevolgd, maar nooit volledige cursussen. Alleen in mijn hoofd dans ik.
Pol : Op een bepaald ogenblik moest ik geopereerd worden aan mijn been. Ik heb daardoor een jaar in een rolstoel gezeten. Ik dacht ‘ hoe ga ik dit jaar nu opvullen?’ Op die manier is het idee gekomen om mijn filosofie neer te pennen. Tussen het idee om een boek te schrijven en het uit te geven lagen er exact 9 maanden. Tango. Spiegel van mijn passie was ons eerste geesteskindje.

Hoe schrijven jullie dan eigenlijk samen een boek?
Stefaan : Wat Pol vertelt, schrijf ik op of neem ik op. De volgende keer leest hij dit en gaan we daar samen op verder. Alles gebeurt eigenlijk heel organisch.
Pol : Ik ben geen schrijver. Stefaan is zeker geen ghostwriter, want zijn naam staat naast de mijne op de kaft.
Stefaan: We brengen allebei ideeën aan. Alles gaat vanzelf. Bij Pol kon ik vanaf het begin meegaan in zijn gedachten. Alles ging vanzelf.
Pol : We hebben nooit dingen moeten herschrijven. Om dit boek te schrijven, hebben we er 10 jaar over gedaan. Ik hield het altijd van mij af, want ik had er niet direct behoefte aan
Het tweede boek Iedereen kan dansen is eigenlijk op vraag van de directrice van het Davidsfonds tot stand gekomen. Ze wilde weten welk aanbod van dansen er in Vlaanderen aanwezig was. Ik heb gezocht naar de mensen die interessant waren in de verschillende domeinen en Stefaan heeft vooral de interviews gedaan. Ik voel me vooral bevoorrecht omdat Stefaan zo goed mijn gedachten kan lezen, mij begrijpt en de discipline heeft om het neer te pennen.

Pol, jouw roots liggen in Afrika. Hoe komt het dat je betoverd bent door de tango en niet door de Afrikaanse dans?
Pol : Ik heb wel 20 jaar Afrikaanse dans gegeven. Maar op een bepaald ogenblik konden mijn benen niet meer mee. Na de operatie en mijn eerste boek ben ik 30 kilo bijgekomen. Ik heb de Afrikaanse dans heel hard gemist. Maar het ritme, de cadans, het stappen bij de tango is puur Afrikaans. De oorsprong van tango en milonga gaan terug op de candombe, een Afrikaanse slavendans in Montevideo, de hoofdstad van Uruguay. Dit land ligt onder Brazilië, waardoor er onderling een grote uitwisseling is. Ik heb in Montevideo regelmatig tangodansen met percussie gezien. Voor mij is er een grote verwevenheid tussen tango en Afrikaanse dans. Er zijn natuurlijk vele andere en nieuwe elementen bij gekomen door de Europeanen die als migranten terecht gekomen zijn in Zuid-Amerika.

door mijn peter om zijn praktijk over te nemen. Mijn peter was de Jef Vermassen van zijn tijd : een heel welbespraakte assisenpleiter. Als jonge student ging ik heel graag naar hem luisteren. Hij had een dochter, ook een paar neven en nichten, maar ik was de jongste en de enigste neef die onder zijn impuls rechten studeerde. Ik heb daar nooit over nagedacht. Door mijn goed geheugen ben ik erdoor gesparteld en ben ik aan de balie in Gent begonnen. Alhoewel alle testen bij het PMS ( nu CLB) wezen naar een artistieke richting. Van kleins af aan danste ik. Later was dansen voor mij een compensatie voor een heel verbaal beroep. Zo werd ik zowel geestelijk, fysiek en emotioneel in balans gehouden. Het ene kon niet zonder het andere. Een ding waar ik spijt van heb is het feit dat ik kans gekregen heb om bij de eerste lichting van studio Herman Teirlinck te beginnen en toch heb ik gekozen om verder rechten te studeren in Gent. Luc Bral kende ik vanuit mijn kindertijd. Hij stelde me voor om mee te gaan naar studio Herman Teirlinck. Jammer genoeg had ik niet direct de gedachte om over te schakelen. Dat beklaag ik mij nog altijd, want dat was mijn biotoop. Ik had me de laatste jaren van mijn studies kunnen besparen. Tenslotte ben ik toch in de artistieke wereld terecht gekomen.

Een citaat uit het boek : ‘Als danser ben je de verbinding tussen het aardse en het goddelijke. ‘ Kan je dit wat verder uitleggen?
Pol : Ik heb een opleiding Javaanse- Balinese dans gevolgd. Binnen de Indische dans heb je het concept dat elke danseres in verbinding staat met het goddelijke. Je bent eigenlijk een beetje God op aarde als je danst. De Balinezen leven heel sterk volgens hun Ramayana, dat is hun godsdienst. Dat is me altijd bijgebleven. Toen ik Afrikaanse dans deed voelde ik dit ook. In tango heb ik dat minder. Met Afrikaanse dansen had ik soms het gevoel dat we in een collectieve trance gingen, dansen vanuit een goddelijke ingeving. Het gebeurt eenvoudig.

Een ander citaat : ‘ Het tangogevoel koesteren tijdens het dagelijkse leven’. Is het een levensstijl?
Stefaan : Voor mij is dit ‘dansen in mijn hoofd’.
Pol : Voor mij is dit een wisselwerking. Tango op zich is niet vrijblijvend. Het gaat door in mijn dagdagelijkse leven. Ik ben er dag en nacht mee bezig. Het is ook een vorm van meditatie. Het helpt mij om mijn dagtaken in dezelfde flow te doen.
Stefaan : Pol heeft ook eens gezegd : ik heb niet voor de tango gekozen, maar de tango heeft voor mij gekozen.
Pol : Ik leg geen tangomuziek op thuis. Enkel als ik mijn lessen voorbereid. Meestal leg ik meditatiemuziek, reikimuziek of new age muziek op om me te focussen bij het lezen, studeren of nadenken. Ik heb ook een zware vorm van tinnitus. Die muziek helpt me om me af te leiden van dit ongemak.

Om even naar de zakelijke kant te gaan. Een vraagje voor Stefaan : wat gebeurt er met het nieuwe boek?
Stefaan : De boekvoorstelling is op 14 oktober in de namiddag in Polariteit.(n.v.d.r. het event staat reeds op de website van GentLeest ) De mensen kunnen voorintekenen op het boek. Dit kan je doen via de website www.partizaan.be. We werken met een beperkte oplage. Het is een luxe-uitgave met harde cover en kleurfoto’s. Het is eigenlijk een cadeau voor Pol. Op 14 oktober mogen de mensen het boek ophalen. Indien ze op deze dag niet kunnen komen, sturen we het boek op. Achteraf is het via de gewone kanalen ook verkrijgbaar.

Wat mag je als lezer van het boek verwachten?
Stefaan : Zelfs voor de mensen die Pol kennen, staat er heel veel in die ze nog niet weten. We kunnen onmogelijk volledig zijn over het leven dat Pol geleefd heeft.
Pol : Over bepaalde facetten heb ik nog niets verteld, zoals mijn liefdesleven.
Stefaan : Het boek is eerder een caleidoscoop waarin je op elk moment kan kijken en telkens een ander facet van zijn leven krijgt.

Gaat jullie samenwerking nog verder?
Pol : Ik zou alle facetten van mezelf die nog niet aan bod gekomen zijn in boek kunnen brengen. Maar ik voel de behoefte niet om dit te doen. Met dit laatste boek wilde ik wel mijn band met die andere continenten benadrukken. Tot nu toe had ik dit in de andere boeken nog niet gedaan. Dit heeft mijn leven bepaald. Tot vlak voor de coronaperiode ben ik nog naar Afrika geweest. Nu heb ik mijn reizen afgesloten. Ik ga niet meer reizen. Met de covidjaren heb ik de kans gekregen om alles te laten bezinken. Tot dan had ik aan 200/uur geleefd en nooit de tijd gehad om alles te laten bezinken. Het was het moment van introspectie, reflectie en de periode om organisch een boek samen te stellen.
Stefaan : Hadden we dit boek vroeger gemaakt, dan zou het heel anders geweest zijn.
Pol : Stefaan had me al een tijdje ervoor gevraagd om nog een boek te schrijven, maar toen had ik de behoefte niet. Stefaan stimuleert mij daarin. Misschien komt er nog een boek, maar nu willen we eerst het feestjaar nog in schoonheid eindigen. We hebben verschillende activiteiten in Polariteit :

• Op zaterdag 14 oktober om 16u is er de boekvoorstelling Mon coeur mon guide. Om 20u is er een hommage aan Astor Piazzolla.

• Op zaterdag 18 november om 20u vertelt Jessie De Caluwe het verhaal Vriendschap en de zee.

• Op zondag 3 december van 15u tot 19u is er tangosalon met liveorkest Tango Arrabal en DJ Billy.

Alle activiteiten staan open voor iedereen. Info kan je vinden op www.polariteit.be.
Het boek kan je bestellen via de website www.partizaan.be.

Pol en Stefaan, hartelijk dank voor dit fijne gesprek en ik kijk uit naar het boek en de activiteiten in het najaar.

Christel Van Renterghem