Leesgroep ‘Gent Leest’ leest 'Mannen zonder vrouw' van Haruki Murakami

Waardering

Het boek haalde toch wel hoge scores gaande van 3 tot 4 sterren wat een gemiddelde opleverde van 3.5 sterren. De commentaren zagen in Murakami een ongelooflijke verteller die je doet opgaan in de verhalen. Anderzijds waren de verhalen kort en niet af door het open einde of een onvolledig kader. Echter, het is een boek dat tot herlezen aanzet omdat er verschillende lagen te ontdekken vallen en er veel symboliek in de verhalen zit.

Voorkeur verhalen

Elk van ons had wel zijn eigen voorkeursverhaal maar enkele verhalen werden toch meer gewaardeerd: 'Sheherazade' haalde de topplaats, gevolgd door 'Kino' alsook ‘Drive my car’. ‘Samsa verliefd’ riep eerder tegenstrijdige meningen op. Was het volgens de ene een absoluut schitterend verhaal, dan was de andere er absoluut niet door geboeid en vond het zelfs een beetje bizar. Het verhaal ‘Onafhankelijk orgaan’ werd niet onmiddellijk gesmaakt als een voorkeursverhaal maar blijkt toch wel een bijzonder sterk verhaal dat blijft hangen door de bizarre manier van zelfdoding! Het verhaal over ‘Kino’ deed dan vooral aan een parabel denken dat je meermaals moet lezen om alle lagen te doorgronden. De eenzaamheid wordt hier op een mooie manier, beeldend en verbeeldend tegelijkertijd, naar voor gebracht. Het verhaal 'Sheherazade' riep een sprookjesachtig gevoel op. Vooral het woord ‘lamprei’ was toch absoluut doorslaggevend, een woord dat je niet meer vergeet, en eigenlijk een vissensoort is.

Het is wel opvallend dat de verhalen , hoe bizar of onwerkelijk ze soms ook aandoen, toch wel waarheidsgetrouwe elementen bevatten en getuigen van de grote kennis van de auteur. Zo blijkt het effectief correct te zijn dat slangen zich meer laten zien als er aardbevingen aankomen.

Titel

De titel van het boek is tevens de titel van het laatste verhaal. Maar de titel onthult de rode draad in de hele bundel: mannen die niet echt gelukkig zijn en problemen met vrouwen hebben. De vrouwen in de verhalen zijn gewoonlijk intrigerend. En hier past het citaat van blz. 255 ‘Vrouwen hebben het veel zwaarder dan je denkt. In allerlei opzichten.’

Wat wel opvalt is dat er geen oordeel of veroordeling geveld wordt. De mening of positie van de auteur is niet herkenbaar; hij blijft op de vlakte.

Het hele thema ‘liefde’ is een thema dat in heel veel boeken verhaald wordt en dan vooral hoe moeilijk liefde is en om de weg naar elkaar te vinden. Maar dit telt niet enkel voor mannen zonder vrouw. Het is ruimer en kan doorgetrokken worden naar ‘mensen zonder mensen’. Eenzaamheid is breder en liefde is iets dat mensen aan elkaar kunnen geven.

Schrijfstijl

De verhalen zijn geschreven in een typische Murakami-stijl, een magisch-realistische stijl. En ook de volgorde van de verhalen doet vermoeden dat deze niet willekeurig is. Doen de eerste verhalen nog min of meer realistisch aan, het magische element neemt steeds toe en de verhalen worden alsmaar surreëler. Het getuigt van een sterke opbouw waarbij het laatste verhaal dient als afronding.

In de verhalen zijn heel wat interessepunten van de auteur zelf verwerkt. Zo houdt Murakami zelf van jazzmuziek maar ook de Beatles en theater en toneel. Maar ook katten zijn een belangrijk terugkerend element. En het element seks, zij het niet op een vulgaire manier wordt in de verhalen verwerkt op een zeer subtiele en mooie manier. Je wordt getriggerd door wat in de verhalen aan bod komt.

Typisch voor Murakami is het beeldend vertellen. Zo gebruikt hij het beeld van gemorste rode wijn als beeld van eenzaamheid. Anderzijds ontbreken veel elementen , het verhaal wordt niet gekaderd en is niet af. Er is plaats voor de verbeelding van de lezer. De verhalen willen vooral een bepaalde sfeer scheppen en een karaktertekening geven. Wat ook niet ontbreekt is humor; je moet meermaals glimlachen om wat er verteld wordt.

De verhalen van Murakami doen absoluut Westers aan, hoewel hij toch de typische ‘Japanse man’ beschrijft, die doorgaans sterk gereserveerd en gedisciplineerd is. De Japanse samenleving is sociaal anders gestructureerd dan de Westerse en wel herkenbaar in zijn verhalen. Maar de schrijfstijl op zich is sterk Westers en dat blijkt ook uit de vele westerse elementen (Beatles muziek, toneel, ..) die erin verwerkt worden. Murakami heeft hiermee blijk van een grote affiniteit met de Westerse cultuur.

Algemene indruk

Intrigerend boek dat vraagt om herlezen te worden om de diepere lagen te ontdekken. Het boek blijft lang nawerken. Het is een aanrader om dit boek te lezen als kennismaking met Murakami. Bovendien triggert het om nog meer van deze schrijver te gaan lezen.

Carine Beetens en de leesgroep Gent Leest Stadslezers

‘Varkensribben’ van Amarylis De Gryse

• Debuutroman;
• Over een jonge vrouw Marieke die in de bejaardenzorg werkt;
• Haar relatiebreuk met haar jeugdliefde;
• Tragikomisch verhaal over zorgzaamheid, loyaliteit, herinneringen,
• en hoe eten alle basisemoties kan vervangen.

‘Daar waar de rivierkreeften zingen’ van Delia Owens

• Niet zo’n hoog taalniveau;
• Echter wel een goed en meeslepend verhaal;
• Over een meisje dat in haar eentje in het moeras opgroeide en in
  contact komt met twee jongemannen uit de stad.

‘Arend’ van Stefan Brijs

• Over een jongen die nooit geboren mocht worden, die geen vreugde,
  geen geluk en geen thuis kent;
• Hij heeft enkel een droom : hij wil vleugels hebben zodat hij zoals de
  vogels kan vliegen;
• Zeer aangrijpend verhaal

‘Ik ben er niet’ van Lize Spit

• Over een koppeltje die verbonden door een moeizame jeugd,
  voldoende hebben aan elkaar;
• Tot de dag dat de jongen een bipolaire stoornis ontwikkelt;
• Een verhaal over toewijding en verraad maar ook over liefhebben.