UITGELEZEN 2.0 in de Vooruit op 23 april 2024

7 mei 2024

Vlaanderenleestdag en ook … Wereldboekendag!

Ruth JOOS ontvangt:
Melissa GIARDINA https://www.begeerte.be/a/meli...
Will-Limba MOLEKA https://www.begeerte.be/a/will...
Ibe ROSSEL https://www.begeerte.be/a/ibe-...

ROB VAN ESSEN – IK KOM HIER NOG OP TERUG

Ibe: Het boek doet denken aan De goede zoon waarmee Rob Van Essen in 2019 de Libris Literatuurprijs won.

We volgen een journalist van middelbare leeftijd, Rob Hollander, die voor een weekblad werkt. Hij vat het plan op om een artikel te schrijven over hoe het met zijn oud studiegenote Filosofie is gegaan. Dat was in de jaren ‘80 op de universiteit in Amsterdam. Hijzelf heeft de studie niet afgemaakt, de studiegenote wel. Voor dit onderzoek komt hij terecht bij Icks, een oud studiegenoot die in een heel sjiek huis in Los Angeles woont. Naast het feit dat Icks rijk is geworden door films en games te producen bezit hij ook een bijzondere teletijdsmachine.

Rob van Essen


Hij gebruikt die machine voor therapie doeleinden o.a. om mensen de kans te geven een grote fout uit hun verleden recht te zetten. Rob Hollander gaat hierop in en kiest een willekeurig moment. Maar Icks is niet zo eerlijk als hij zich voordoet waardoor Rob Hollander faalt en vast komt te zitten in zijn studententijd met de studiegenoten van vroeger. Ondertussen zijn die mensen ouder geworden maar zitten ze wel nog in het middelbaar.

De schrijver legt weinig uit en vertrouwt de lezer. Een soort van zelfsprekendheid. Wat ik boeiend vond is om de teletijdmachine te gebruiken bij wijze van therapie, een beetje als metafoor voor de EMDR therapie waarbij door middel van oogbewegingen terug kan worden gegaan naar het verleden om het trauma aan te pakken.

Het boek is zowel grappig als triestig te noemen. Het gaat ook over de angst om ouder te worden. Het verdriet over een leven dat niet is gelopen zoals men wilde, het vastzitten. Een midlifecrisis roman.

Melissa: Ik had wat schrik van die teletijdmachine maar ben blij dat ik heb verder gelezen. Het personage welke te zien is op de cover van het boek schildert een brug, en is fan van verhalen. Dat komt in het hele boek tot uiting. De kracht van gewone of verzonnen verhalen zijn pogingen om ons te verzoenen met de werkelijkheid. Ik heb ook vaak gelachen.

Het boek liet me onbewust nadenken over welke fout ik zou kunnen rechtzetten indien ik over een teletijdmachine zou beschikken.

Een mooie zin uit het boek: Het leven is een lege ruimte die door herinneringen wordt ingevuld.

Will-Limba: Ik ben gewoon aan het boek begonnen zonder de achterflap te consulteren. Bij pagina 100 beginnen ze over het concept tijdsreizen, en toen was ik verrast.

De titel Ik kom hierop terug liet me doorlezen om antwoorden te krijgen op de vragen die gesteld worden tijdens het lezen. Maar hij schrijft zo zuiver dat we eigenlijk wel mee zijn met de protagonist.

Ruth: de foto op de cover toont een man die een brug schildert. Dit vormt een van de meest poëtische beelden van het boek, zie ook de eerste drie pagina’s van het boek.

Het boek laat u nadenken over het leven. Wat is herinnering? Heel sterk boek!

INÈS ESHUN – DE GRUWEL VAN HET GEZIN

Ruth: De cover is een foto van zichzelf. Inès is filmmaakster, schrijfster en studeerde aan het RITCS in Brussel. Zij is bekend door haar kortfilm Het Leven Van Esteban (2017), welke internationale prijzen heeft gewonnen. Deze roman is opgevat als een brief over een relaas van een zeer moeilijke kindertijd. Die brief is gericht aan een meisje waarmee zij in het eerste studiejaar heeft gezeten, Marie, en die – aan de buitenkant toch - uit een perfect gezinnetje komt. Bij Inès, helaas, was dit helemaal anders. Er was geweld, gruwel. Het woord ‘moeder‘ wordt heel moeilijk in de mond genomen. Een moeder met een groot drankprobleem. Er zijn drie kinderen en zij is de oudste. Daardoor moet ze voor de twee jongsten instaan. Zij heeft ook een andere vader, een andere huidskleur, waar ze zelf pas later achterkomt. Het is het verhaal van haar jeugd dat ze wat fictionaliseerde.

De gruwel van het gezin

Na het lezen van dit boek zou mijn vraag naar haar toe zijn: ‘Hoe is het met jou? Are you okay?’

Will-Limba: Het boek, heel beeldend geschreven, las als een film. Best schrijnend maar ook met verrassingen, zo ook wanneer ze sprak van haar drie liefdes: frieten, lezen en films. ‘Lezen’, dat is het stuk waar ik verliefd op word, zoals wanneer ze schrijft op pagina 92: ‘ …de pracht van literatuur is haar vermogen om te vereeuwigen over de tijd heen, mensenlevens te verbinden. Je voelt je niet alleen.’

Dat voel ik ook. Er komt zachtheid in voor. Ze leeft van de kruimels van het beetje liefde dat ze hier en daar ervaart. Het voelde voor mij alsof ze smachte naar het hele koekje, maar ze kreeg enkel de kruimels.

Melissa: Ik vond het best een beetje benauwend en lastig om hier een mening over te vormen. Ik werd er triest van. Het leest als een scenario, zeer gefragmenteerd, het is een brief maar soms voelt het als een dagboek. Het gaat over dat kerngezin dat volledig kapot is en Marie die het zondagskind is waar alles goed mee gaat. Twee uitersten. Té gruwelijk, maar ook mooi bij momenten. Zo schrijft ze: Wat mooi en gruwelijk is tegelijk, krijg je moeilijk gezegd.

Ibe: Ik vond de briefvorm van deze roman eerder beperkend voor wat ze nog zou kunnen beschrijven of vertellen. In de brief legt ze uit hoe haar leven was, dat ze babysitte voor de alleenstaande moeders in de sociale wijk waar ze opgroeide, en dat, wanneer die moeders terugkwamen van hun feestje, lichtjes beschonken, hun verhaal deden aan haar. Dat is iets wat best interessant zou kunnen zijn voor de lezer, maar dat paste dan niet in deze verhaalvorm. Ook zou ze meer kunnen ingaan op het gevoel van kind te zijn, het onderdrukte gevoel van sommige kinderen in een gezin waarin ze als gevangenen doorheen moeten. Ik haatte het ook om kind te zijn. Ik had een fijne jeugd maar had niets te zeggen (ze lacht).

Ergens begrijp ik het wel dat ze het op die manier wou struktureren.

Ruth: Je kan als lezer niet ontsnappen omdat het zo rechtsreeks verteld wordt. Inès schrijft dit boek op het moment dat ze zelf aan een gezinnetje denkt. Het is een maatschappelijk zeer relevant boek.

CLAIRE KEEGAN – DIT SOORT KLEINIGHEDEN

Melissa: Ook dit is een niet zo vrolijk boek, maar daarom niet minder belangrijk. Ik ben grote fan van Claire KEEGAN. Zij schreef drie novelles en vier verhalenbundels. Claire is een Ierse schrijfster die opgroeide op het Ierse platteland, een thematiek dat een constante vormt voor haar oeuvre. Zij is de jongste van een Rooms-Katholiek gezin, ook een element dat terugkomt in haar boeken. Haar vorig boek Het pleegkind was ook zo’n klein triest prachtig kleinood. Zij is de kunstenares van de korte verhalen en slaagt erin met heel weinig woorden en uitgepuurde zinnen heel veel te zeggen, belangrijke thema’s aan te snijden, ontroerend en krachtig.

Dit soort kleinigheden

Bij Dit soort kleinigheden moest ik denken aan The Dubliners van James Joyce, waarin men dezelfde stijl van kortverhalen terugvind. KEEGAN won al verschillende literaire prijzen en stond met dit boek op de shortlist van de Booker Prize in 2022. Dit soort kleinigheden (Small things like these) werd vertaald door twee Nederlanders: Harm Damsma en Niek Miedema.

Het is gebaseerd op een waargebeurd verhaal en opgedragen aan de vrouwen, de moeders en de kinderen die hebben geleden in de tehuizen en wasserijen van een zwaar Katholiek Ierland in de jaren ’80. Prachtig hoofdpersonage, Bill Furlong, een warme familieman en kolen- en houthandelaar. Het verhaal speelt zich af in de kerstperiode. Het is koud, we voelen de winterlucht doorheen het schrijven. Furlong heeft veel bestellingen en doet zijn rondes zelf. Op een avond komt hij bij het klooster aan en doet daar een heftige ontdekking.

Een mooie zin: Bij het oversteken van de rivier viel zijn blik opnieuw op het water, dat donker als Stout onder hen doorstroomde en ergens benijdde hij de barrel omdat die zo goed wist wat haar koers was en zo moeiteloos de onveranderlijke loop kon volgen naar open zee.

Will-Limba: ik vind de vertaling pure sereniteit, echt top.

Heel aangename introductie in de religie en cultuur van Ierland. De kerstervaring werd warm beschreven. Een beetje de Little Women sfeer.

Je voelt de angst.

Ibe: De beschrijvingen zijn geniaal. Ook wanneer hij dat meisje vind in die kolenschuur. Het is bijna een beschrijving van een schilderij wanneer zij het heeft over haar zwarte tenen, zwarte nagels. Meesterlijke details, maar misschien daardoor soms wat voorspelbaar.

Ruth: Als je meer wil van dit, Small Things Like These werd verfilmd met o.a. acteur Cillian Murphy. Nog niet in onze zalen, maar wel voor na de zomer.

Hierbij de trailer:
https://www.youtube.com/watch?v=SGwCjJkaG50

En vanavond hebben we iemand bij ons die met de film te maken heeft, namelijk Simon Lenski. Hij is muzikant, cellist en speelt ons een stukje uit de soundtrack van de film:
https://en.wikipedia.org/wiki/Simon_Lenski

Simon: Ik werd door Cillian gecontacteerd om bij te dragen aan de soundtrack voor de film. Cillian was heel duidelijk op zoek naar een specifieke klank, een soort van ondergehouden spanning die met momenten door de oppervlakte breekt. Een beetje zoals de film dus.

DE VIER SIGNALEMENTEN

Signalement 1 door Ibe: BRECHT EVENS – DE BONDGENOTEN

Het boek staat vol met prachtige tekeningen en het verhaal moet zeker niet onderdoen.
We volgen Arthur die nog op de basisschool zit en opgroeit op een klein Frans eilandje, samen met zijn vader. Zijn vader is eerder neerslachtig totdat Arthur tekeningen begint te maken voor zijn vader. Deze geraakt uit zijn depressie maar komt in een soort van waan te leven, waarbij hij in de tekeningen van Arthur allerlei tekenen begint te zien. Hij verliest zich helemaal hierin en ziet de wereld als een complottheorie. Hij denkt dat deze is opgesplitst in twee delen, enerzijds de bestuurders en anderzijds de bondgenoten die de bestuurders moeten helpen. Arthur loopt hierin mee. We herkennen de onvoorwaardelijkheid van het gezin en de adoratie voor de ouderfiguur. Ook als lezer ga je hierin mee.

Ik vond de thematiek van complottheorieën heel interessant om over na te denken, waarbij we in onze huidige maatschappij het echte nieuws niet meer van het fake kunnen onderscheiden. Dit wordt in dit boek heel goed weergegeven. Het is een absurde trip. Heb boek eindigt met Wordt vervolgd. Ik kijk dus echt uit naar het vervolg hiervan.

Signalement 2 door Melissa: MARIJKE SCHERMER – IN HET OOG

Het boek is nog maar net verschenen begin dit jaar. Marijke is een Nederlandse schrijfster. In het oog is haar vierde boek.
Het gaat over de liefde, maar dan op een speciale manier: het gaat over kijken en gezien worden. We volgen Nicola, het hoofdpersonage, een wetenschapster die onderzoek doet naar bacteriën.
Eerste zin: Vlak voor B begon aan haar verhaal waarin ze me onder meer verweet dat ik haar niet zag, zat ik haar juist te bekijken.
Ze wordt aan de deur gezet omdat de vriendin zich niet gezien voelt.
Dan ontmoet ze Louis Costa, en geraakt ze volledig in de ban van die man.
Een aanrader!

Signalement 3 door Will-Limba: DOSTOJEVSKI – MISDAAD EN STRAF

Vroeger was ik een echte classic dude. Destijds zat Misdaad en straf in de leeslijst van de op school te lezen boeken. Zo kwam ik met deze Russische schrijver in contact.
Mijn leerkracht Nederlands had me tijdens de les hierover echt kunnen overtuigen dat dit zo’n goed boek was. Dat wou ik toch even checken en ik ben dan beginnen lezen. En bij het lezen had ik me geen enkel moment verveeld.
Dit boek heeft me gevormd. Kan op elke leeftijd worden gelezen.
Een verrijkend boek tot zelfontwikkeling.

Signalement 4 door Ruth: SANNE HUYSMAN – IEMAND MOEST HET DOEN

Haar debuutroman ‘Rafelen’ mocht in 2017 de Confituur Publieksprijs ontvangen. Iemand moest het doen speelt zich af in de Kapelstraat en er zijn twee personages die verder zijn uitgewerkt, namelijk Maria en Pol. Een boerendochter en iemand die het vuil ophaalt, ze wonen samen in dezelfde straat. Het verhaal situeert zich net voor de tweede wereldoorlog wanneer de elektriciteit op het boerenerf binnenkomt. Dit kan men letterlijk opvatten als een man die met een rol het licht kwam brengen. En toen was er licht.
Zo begint het. Erna komt er stromend water, dan asfalt op de wegen en uiteindelijk het internet. Dat ziet Maria niet graag komen maar er is geen stoppen aan.
Nostalgie is een van de thema’s. De straat wordt mooi getekend, waarbij de straatnummers van de huizen waarin de mensen wonen, telkens worden benoemd, vb. nummer drieëntwintig, zo is nummer drie een boom. Het boek is een ode aan de dienstbaarheid, het alledaagse. Elke dag wordt er in die huizen eten klaargemaakt, worden kleren klaargelegd, boekentassen klaargezet enz.
Er zit ook nog een plot in. Sanne Huysman geeft hiermee een stem aan een hele gemeenschap die voelt dat, door alles wat er binnenkomt, we toch een en ander aan het kwijtraken zijn. Dat doet ze heel goed.

* * *

We eindigen met de DE VOORUITLEZER, JEROEN THEUNISSEN die ons vertelt dat hij het best spannend vind dat op 8 mei 2024 zijn nieuwe boek EEN WEEK uitkomt. We kijken er naar uit!

Lees er alles over in volgende link:
https://www.debezigebij.nl/auteur/jeroen-theunissen/

Ria Martens