Van de brug af gezien : De Vlieger Evelien

28 mei 2024

2024 wordt een topjaar voor Evelien De Vlieger. Bescheiden als ze is, wijt ze dit meteen aan een samenloop van omstandigheden, uitstel van projecten ten gevolge van Covid weet je wel, waardoor alles nu een beetje samenloopt.

Maar toch, nadat ze eind vorig jaar een nominatie versierde voor de Boon voor kinder- en jeugdliteratuur met Toen Raaf links afsloeg, verscheen in maart Het grote Kippenboek, en in mei Onder de Brug – het is niet niets. En net voor we afscheid namen vertrouwde ze me nog toe dat er in het najaar nog een nieuw boek van haar uitkomt, overigens in nog een ander register, waarmee nog maar eens bewezen wordt dat Evelien zeer diverse genres virtuoos bespeelt.

Directe aanleiding voor mijn bezoek is uiteraard Onder de Brug, een primeur in het oeuvre van Evelien, waarover dadelijk meer.

Maar eerst bladeren we nog door Het grote Kippenboek, zonder meer een beauty met de prachtige linosneden van Jan Hamstra. Ze schreef het al twee jaar geleden, maar de illustraties lieten even op zich wachten – en ze zijn het wachten meer dan waard. Intussen is een Duitse vertaling onderweg, en ongetwijfeld volgen er nog meer.

Ik zei het al, met Onder de Brug boort Evelien De Vlieger een genre aan dat we niet van haar gewoon zijn.
Voor het eerst koos ze voor een strikte tijdlijn, personages die op het juiste moment op de juiste plek en met de juiste kennis moeten opgevoerd worden, een spanningsboog die primeert op de sfeerschepping. Dit vereist een niet aflatende concentratie, en een – voor haar – nieuwe manier van schrijven. Die lag dermate buiten haar comfort zone dat het momenteel niet zeker is of ze verder gaat op de ingeslagen weg (wat ik persoonlijk jammer vind, want voor een eersteling is dit boek meer dan geslaagd – maar dit terzijde).

De eerste aanzet voor dit boek werd al jaren geleden geschreven, waarna ze het opzij legde, en uiteindelijk toch opnieuw ter hand nam.

Onder de brug

Onderweg groeide het aan tot tweemaal het definitieve volume, waarna stevig gewied werd in het aantal personages, om de focus nadrukkelijker te leggen op de protagonist van het verhaal, Jowi.

Inspiratie voor locaties en personages kwam een beetje van overal. Wat de locaties betreft is er een duidelijke “Zwijnaardse” invloed; het brug-opschrift AMOR is bij voorbeeld een vertrouwd beeld voor iedereen die de R4 wel eens neemt. Eveliens drie zonen waren in de relevante fase van hun leven toen ze het boek schreef, en ze had ook het voordeel dat ze geregeld uitgenodigd wordt om in middelbare scholen te praten over haar werk. Op die manier had (en heeft) ze toegang tot een ruim scala van gevoelens, twijfels en vragen die leven onder de jongerenbevolking.

Net die sfeer van het laatste middelbaar heeft ze willen weergeven in korte flitsen, door verschillende ogen bekeken, van de jongeren zelf, en van hun omgeving. Jongeren verlangen naar de vrijheid die lonkt, maar die vrijheid boezemt ook schrik in, onzekerheid over de plek waar ze terecht zullen komen.

Het is ook bij uitstek de leeftijd waarop ze experimenteren met hun lijf, en dat wou Evelien niet uit de weg gaan; niet in wollige bewoordingen maar recht voor de raap, zoals het is, in de taal van de jongeren zelf. Ze is ervan overtuigd dat ze er op die leeftijd zelf iets aan gehad zou hebben, en hoopt dat ook bij haar lezers te bereiken. Het grensgebied waarin de gebeurtenissen zich afspelen levert bovendien interessante stof op voor discussie; wat voor de één erover is vindt de andere normaal. Een mening die leerkrachten uit het middelbaar blijkbaar delen – zij zijn zeer te spreken over de beschikbaarheid van een behapbaar boek, zowel qua omvang als qua thematiek, voor bespreking in de klas.

NRC publiceerde, quasi onmiddellijk na het verschijnen van het boek, al een recensie die uitermate positief was. In de Standaard en de Morgen werd er intussen ook aandacht aan besteed. Onder de Brug wacht een mooie toekomst.

Jan Matthys

Foto Evelien cop. Koen Broos