Jan Stevens
Leestip van Jan Stevens
Boeken zijn slechts dragers van een verhaal. Verhalen blijven in mijn hoofd.

Nietsontziende despoot, verwoestende strateeg

24 januari 2025

Over de laatste vergeten jaren van Alexander De Grote. Of over de best te vergeten jaren van een verschrikkelijk despoot?

Alexander de Grote werd maar 32 jaar. Maar zijn naam en faam worden over de hele wereld tot vandaag bezongen. De Amerikaanse archeologe Rachel Kousser zoomt in op de laatste zeven jaren van de Macedonische wereldheerser toen hij van Afghanistan en Pakistan tot India oorlog voerde om eindelijk de ‘oceaan’ te zien, het toenmalige ‘einde van de wereld’.

In 338 voor Christus had Philippus, Alexanders vader, Griekenland bij het Macedonisch imperium al ingelijfd. Philippus werd vermoord door de Perzen en de jonge Alexander vertrok met een groots leger op wraaktocht. Het zouden zeven jaren van catastrofale vernieling worden, van de dorre Centraal-Aziatische steppe tot de vruchtbare rivierdalen van Pakistan, hij versloeg de Skythische nomadenkrijgers, naakte Indiase asceten, stak woestijnen over, vernietigde Persepolis in Iran, brandde steden en havens af, tot hij vanuit Babylon ook nog de Arabische wereld wou onderwerpen.

Zijn veroveringstochten werden in de oudheid bijzonder goed gedocumenteerd. In het spoor van zijn immense leger, met meer dan 100 000 zwaarbewapende mannen, volgden vrouwen, kinderen, technici, de bevoorrading, en …geschiedschrijvers. Alles werd opgetekend: van compleet verwoeste steden, oorlogsbuit, verkrachtingen, tot 20 000 kruisigingen na een stadsverovering, inlijving van soldaten, aanstellingen van bestuurlijke gouverneurs, verslagen van de veldslagen, vele tienduizenden doden, kortom de verwoesting van een Perzische en Oosterse cultuur. Rachel Kousser benadrukt vanuit haar interessegebied de archeologische teloorgang van de ‘beschaafde’ wereld van toen, maar de menselijke en culturele tol bleken al even schrijnend.

De persoon ‘Alexander De Grote’ verschijnt uit deze geschiedenis als een roekeloze, onverschrokken maar ook meedogenloze absolute dictator, een verwoestende strateeg die nietsontziend afrekende met opstand, muiterij, olifantenlegers en koningen. De optekenaars bewonderen hem als charismatisch spreker, maar ook als een wispelturig en hoogst onbetrouwbare onderhandelaar. Mensenlevens waren duidelijk niet van tel, of het nu vrouwen, bevelvoerders, soldaten, koningen of geestelijken waren, voor Alexander telde enkel de macht.

Alexander III van Macedonië (356-323 v. Chr) was een ‘Grote’ heerser die zich goddelijk wist te omringen met een gigantisch machts- en ceremonieel vertoon. Strooptocht na strooptocht, zwaar drinkgelag na sportspelen en wederom zwaar drinkgelag, totdat het de hoofdrolspelers zelf fataal werd. Helemaal duidelijk zijn de laatste dagen van Alexander niet, hij stierf in elk geval aan hoge koorts, maar was het nu van een malariamug of van een zoveelste zware leverontsteking?

Waar die ‘Grote‘ vandaan komt? Het boek geeft geen antwoord. Blijkbaar verheerlijkt de geschiedenis roemrijk. Een absoluut ‘groot land’, dat was wel. Enkel Dzjengis Khan stichtte eerder qua oppervlakte een nog groter aaneengesloten imperium, van China tot aan de Donau. Alhoewel, rond 1920 onder koning George V, hadden de Britten zowat 25 % van de wereld in bezit. In dat voetspoor volgde dan weer Hitler, al even megalomaan.

De vergeten laatste jaren van Alexander De Grote. Oorspronkelijk ‘Alexander at the End of the World’. Een archeologische en geschiedkundige versie door Maarten Van Der Werf en Huub Stegeman, vertaler en historicus-filosoof, met een werkbeurs van het Nederlands Letterenfonds.

Synopsis

Historisch verslag van het laatste deel van het leven van de grote veroveraar (356-323 v.Chr.). Met foto’s, illustraties en kaarten.

Jan Stevens
Leestip van Jan Stevens
Boeken zijn slechts dragers van een verhaal. Verhalen blijven in mijn hoofd.

Alexander aan het einde van de wereld : de vergeten laatste jaren van Alexander de Grote
Titel:
Alexander aan het einde van de wereld : de vergeten laatste jaren van Alexander de Grote
Auteur:
Rachel Kousser
# pagina's:
384 p. , [16] pagina's platen : ill.
Uitgeverij:
Athenaeum-Polak & Van Gennep
ISBN:
9789025309534
Materiaal:
Boek