Begeesterend
‘Stupéfat, speechless, verbluft, perplex’ zijn de woorden die ik moeten gebruiken na het dichtslaan van dit boek…
Ook weet ik dat ik dit opnieuw ga moeten lezen want één leesbeurt is te weinig om dit werk te doorgronden.
Ik ken Aimée De Jongh al van ‘Dagen van zand’, waarbij ik ook even naar adem moest happen: “wat een verhaal, wat een schoonheid in beeld, wat een impact op de ziel.”, en nu doet zij het opnieuw. Ze pakte mij bij mijn lurven en schudde mij heen weer tussen de kracht van het klassieke verhaal van William Golding en de impact van haar graphics.
Het is geweten dat de nazaten van William Golding (Cornwall, 1911-1993) niet bekend staan om het vlot verlenen van rechten tot het gebruik van Goldings werk. Het is dan ook al op zich een mirakel dat Aimée De Jongh het na 10 jaar voor elkaar kreeg om die toestemming te krijgen. Dit ging niet zonder slag of stoot, mails die niet beantwoord werden en uiteindelijk een rush met andere gegadigden.
In het verhaal van Golding (Nobelprijs voor literatuur 1983) strandt een groep jongens in de leeftijd van 6 tot 12 jaar na een vliegtuigcrash op een onbewoond tropisch eiland. Waarom ze op dat vliegtuig zaten is onbekend maar geen enkel volwassene overleefde die ramp. Na de eerste schok roept dit in eerste instantie een heerlijk gevoel op bij sommigen: een wereld zonder volwassenen! Maar algauw moeten er gezocht worden naar eten en onderdak. Ze moeten hun eigen samenleving opstarten. Er staan onder de oudsten twee leiders op: de vrolijke Ralph en de enigszins arrogante Jack, die als koordirigent al leider was van het jongenskoor dat de crash ook heeft overleefd. Jack moet het onderspit delven en de leiding aan Ralph overlaten maar heeft er vrede mee omdat hij samen met zijn koorgroep de jagers worden van die prille samenleving.
Bij het samenstellen van haar versie had De Jongh allerlei uitdagingen. In de roman houden de verdwaalde jongens veel vergaderingen, waarbij ze een schelp gebruiken om iedereen tot de orde te roepen. “In het boek zijn deze echt logisch,” zegt ze. “Het is een soort weerspiegeling van politici, die praten en praten en niets gedaan krijgen. Maar om dat in een graphic novel te tekenen zou erg saai zijn.” Er moest worden gesneden. Op dezelfde manier maakt Golding veel gebruik van de steeds koortsachtiger fantasieën van de jongens. Wat is echt en wat is fantasie? Is er een beest in het bos of niet? Zoals Aimée De Jongh zelf aangeeft het is niet eenvoudig als je in beelden werkt. Niets mag te concreet zijn; er moet ruimte overblijven voor de lezer om zijn eigen mening te vormen. “Als je een [gewone] roman leest, zie je niet echt wat er beschreven wordt. Maar als ik eenmaal iets teken, is het er. Dat was best lastig. Zij heeft dit wonderwel op zo’n vakkundige wijze gedaan dat ik pas achteraf een aantal situaties snapte. En ze zet je zelfs met haar tekeningen op het verkeerde been. En aan de andere kant steekt ze zo’n prachtig realisme in de evolutie van de kinderen, hun houdingen, hun gelaat, hun trekken, hun lichaamsverhoudingen stralen een voortschrijden van de tijd maar ook van de psyche van sommige personages uit. En je mag er van op aan dat zij het realistisch houdt net zoals in het origineel, er wordt met levens gespeeld, en heel hard, confronterend in beeld. Het zien is nog altijd anders dan het lezen. Ook volgt ze trouw de opbouw van de roman, zelfs de hoofdstukken behoudt ze. Ik betrapte mij er op dat ik sommige stukken trager, aandachtiger las (bekeek) en in andere delen opgehitster zat. De wisselende gezichtspunten, close-ups, overviews zorgen voor een gestage schakering tussen rust en kalmte en opborrelende opgejaagdheid.
Aimée De Jongh slaagde er in om in haar onnavolgbare stijl niet zo maar een verstrikte versie te maken van een alom gekend verhaal maar zij voegde er de extra dimensie aan toe die graphic novels zo rijk maken, betekenis toevoegen door middel van compositie, kleur en sfeer.
Synopsis
Een groep jongens spoelt na een schipbreuk aan op een onbewoond tropisch eiland. Al vlug ontstaan er twee groepen; de rivaliteit tussen beide mondt uit in een bloedige oorlog. Graphic novel.