Profetisch ?

Laten we hopen van niet.

Toen een kleine, zielige sjoemelaar, in een wanhopige poging om aan het gerecht te ontsnappen, een reeks gebeurtenissen in gang zette die wel eens tot een wereldbrand zouden kunnen leiden, kwam de herinnering aan dit boek bij me op.

Kort gezegd gaat het over het einde van de wereld zoals wij die kennen, ten gevolge van een bijna triviaal conflict in het Midden-Oosten, dat verder escaleert tot een nucleaire catastrofe. Die maakt in eerste instantie het noordelijk halfrond onleefbaar, waarna de radioactieve zone zich geleidelijk uitbreidt naar het zuiden, waar de Australiërs op het onvermijdelijke einde zitten te wachten. Er is geen happy ending.

Dit is een boek uit 1957, en Shute situeert de fatale oorlog in 1961. Ook toen was het blijkbaar al duidelijk dat de spanningen in en rond Israel wel eens voor héél grote problemen zouden kunnen zorgen. Het goede nieuws is dat een en ander iets langer geduurd heeft, maar dat betekent niet dat we uit de gevarenzone zijn.

Dit boek kwam dus uit in 1957, in volle koude oorlog. De geopolitieke situatie toen is niet die van vandaag, al doet een ander klein mannetje in het Kremlin wel zijn stinkende best om die terug te brengen.

Shute was luchtvaartingenieur en maakte er een punt van om de technische aspecten van het verhaal te doen kloppen, maar die zijn per definitie voor moderne ogen redelijk gedateerd. Hij was ook meer ingenieur dan romanticus, en romantische plotlijnen zijn niet zijn sterkste kant.

Hoe dan ook, On the beach blijft ondanks alles nog altijd best leesbaar, en zet aan tot nadenken.

Ik wil het nog even hebben over Nevil Shute (1899-1960), in zijn tijd een bestseller auteur (die zich ook bezondigd heeft aan onwaarschijnlijk sentimentele rotzooi, maar dat doet er nu even niet toe). Ter illustratie - On the beach verscheen in 1957 en werd al in 1959 verfilmd door Stanley Kramer, met Gregory Peck, Ava Gardner, Fred Astaire en Anthony Perkins in de hoofdrollen, niet van de minste.

Een tweede boek dat de tijd min of meer doorstaan heeft is A town like Alice, ook nog beschikbaar in de Krook. Als u het in de Nederlandse vertaling wil lezen, moet u wel zoeken naar de minder voor de hand liggende titel Finale als voorspel, en nee, dit is geen hardcore porno.

Als ik me goed herinner heb ik Shute leren kennen met The chequer board, jammer genoeg niet beschikbaar in de Krook, maar ooit goed genoeg om mij ertoe aan te zetten meer van zijn werk te leren kennen, en om het, naar aanleiding van deze hernieuwde kennismaking met de auteur, bovenaan te zetten in mijn lijstje van te herlezen boeken.