Pompeii toont zijn ware aard

Mary Beard is een Cambridge classicus. En zij geeft ook aan dat het goed om weten is, want Pompeii krijgt dikwijls mythische voorstellingen toegeschreven, dat het een oude Italiaanse stad is die in 79 na Christus door een uitbarsting van de nabijgelegen Vesuvius werd bedekt met een 4 tot 6 meter dikke asdeken. Onder de as was de stad relatief onbeschadigd. De stad werd herontdekt in 1599, maar opgravingen begonnen pas halverwege de 18e eeuw. Deze onthulden een zeer goed bewaard gebleven stad met veel structuur, kunstwerken en de overblijfselen van de bewoners. De lichamen van de gesneuvelden lieten holtes achter in de as die werden gereconstrueerd door ze op te vullen met gips. Er wordt bij het begin van het boek dan ook terecht aangegeven dat Pompeii geen stad was die in normale tijden plots tot stilstand kwam, maar een stad in extremis omdat ze bezweek onder een vulkaanuitbarsting. We kunnen er niet van uitgaan dat de groepen gevonden lichamen of de plaatsing van artefacten weergeven hoe ze in het normale dagelijkse leven gevonden zouden kunnen zijn.

In dit breed informatief boek reconstrueert Mary Beard het stedelijk leven aan de hand van de archeologische resten. Wat zeggen die over het leven toen, over seks en politiek, voedsel en religie, slavernij en geletterdheid? Er zijn hoofdstukken over de geschiedenis van de stad, de straten, huizen, schilderkunst, beroepen, administratie, verschillende lichamelijke genoegens (eten, wijn, seks en baden), vermaak (theater en gladiatoren) en tempels.

Pompeii staat vol verrassende details: het systeem van eenrichtingsverkeer, de verfpotten die door schilders zijn achtergelaten, de 153 wastafeltjes met daarop de boekhouding van de plaatselijke bankier en veilingmeester en een tafel die eigendom was van een van Caesars moordenaars. Lees over die bankier, Lucius Caecilius Jucundus; over Eumachia, de priesteres die een van de grootste gebouwen van Pompeii financierde en over tientallen anderen. Pompeii toont ons de ware, complete stad.

Beard benadrukt dat er een zekere mate van “over-aanname” is geweest in de karakterisering van de verschillende gebouwen in Pompeii. Volgens sommige berekeningen zijn er bijvoorbeeld enorme aantallen bars en bordelen. Dus alles met een toonbank en wat voorraadpotten wordt als bar bestempeld. Alles met fallische afbeeldingen wordt een bordeel genoemd, de Pompeïanen waren erg dol op fallische afbeeldingen. Een meer conservatieve behandeling brengt deze aantallen enorm omlaag.

De mate van conservering in Pompeii is indrukwekkend en de wijze waarop Beard moeite doet om de onzekerheid en subtiliteit in het interpreteren van overblijfselen uit de oudheid uit te leggen is lovenswaardig. Het boek is rijk geïllustreerd illustraties met zelfs een katern kleurenplaten.