Coronakronieken
Liefde in tijden van corona. Het klinkt alvast als een bestseller. Voor de eerste echte coronaroman is het nog even wachten op het ‘grote verhaal’, en – vooral – op het einde van dat verhaal. Maar toch zijn er de voorbije weken al voldoende ‘coronakronieken’ verschenen voor een eerste overzicht. Verhalen en gedachten over quarantaine, eenzaamheid, ziekte, angst en onzekerheid. Maar ook over hoe het verder moet.
NRC zag eind mei de ‘bui’ al hangen en vroeg zich af aan welke eisen de toekomstige ‘Great Coronanovel’ moet voldoen. Grote namen als Ben Lerner, Jennifer Egan, Antjie Krog en Ian McEwan merkten op dat het vooral belangrijk is om geen haast te maken met zo’n corona-roman. ‘Het kost tijd om de herinnering de gebeurtenis te laten verteren of om de verbeelding er vat op te laten krijgen.’
Maar dat die roman er ooit komt, is wel zeker: 'Ik heb nooit de illusie gekoesterd dat literatuur de wereld kan veranderen – de wereld de literatuur wel degelijk. Het sluipt er gewoon in, als een virus, en er bestaat geen inkt tegen die als serum kan dienen.’, schreef A.F. Th. Van der Heijden.
Hieronder bieden we je alvast een overzicht van de reeds verschenen coronafictie.
De Nederlandse schrijver Daan Heerma van Voss zat met zijn Coronakronieken erg dicht op de tijd en tekende van half maart tot begin mei verschillende grote en kleine verhalen op. Het boek lijkt alvast ideaal om er ons binnen enkele jaren aan te herinneren hoe het voelde ‘als de wereld die we kennen stil komt te staan’.
In dezelfde periode wandelde fotograaf Stephan Vanfleteren elke dag urenlang in de nabijheid van zijn huis. De foto’s die hij nam tijdens deze ‘corona-wandelingen’ zijn nog tot 13 september te zien in FOMU. Maar Vanfleteren hield ook een dagboek bij, Dagboek van een fotograaf, waarin hij noteerde wat hem inviel tijdens de wandelingen.
Zowel Wim Daniëls en Laura van der Haar verwerkten de epidemie in hun tijdens de quarantaine verschenen romans. Voor Wim Daniëls’ debuut Quarantaine
is het virus de achtergrond van een ontluikende liefde tussen een gynaecoloog en een taalkundige – liefde in tijden van corona, jawel.
In Een week of vier, het derde boek van Laura van der Haar, zorgt de uitbraak van een dodelijk virus ervoor dat een alleenstaande moeder gescheiden wordt van haar pasgeboren dochtertje.
In zijn laatste dichtbundel Afscheid verwijst ook Cees Nooteboom expliciet naar het virus. De bundel, over de vergankelijkheid van het bestaan, kreeg de ondertitel ‘gedicht uit de tijd van het virus’.
Joost Devriesere verzamelde in De afstand 24 Vlaamse auteurs. Onder de slagzin ‘De afstand brengt ons dichterbij’ lezen we in hun aan elkaar gerichte brieven hoe onder meer Sien Volders, Jeroen Olyslaegers, Valerie Tack, Fikry El Azzouzi, Christophe Vekeman, Piet De Praitere en Anneleen Van Offel de crisis beleefden. De opbrengst van het boek gaat integraal naar Dokters van de Wereld.
In Gent werd de dichtbundel Land van zelf: pendemie van de pandemie gelanceerd, van Lien De Vuyst en Jen Malomgré. De opbrengst van de uitgave gaat naar het Gents Solidariteitsfonds Voor Moeilijke Tijden.
De Italiaanse schrijver Paolo Giordano, behalve bestsellerauteur ook thuis in wiskunde en natuurkunde, plaatst in het essay In tijden van besmetting het coronavirus naast enkele andere ‘plagen’ van onze tijd: nepnieuws en klimaatverandering.
Ook in kranten, tijdschriften en online verschenen talloze aan de actualiteit gewijde cartoons, columns en gedichten. Cartoonist AAarRGH… bundelde zijn coronacartoons in Corona.
Roderik Six lanceerde het online tijdschrift Viralen, met bijdragen van onder meer Fleur Pieters, Charlotte van den Broeck, Ilja Leonard Pfeijffer, Herman Brusselmans, Tom Lanoye en Saskia De Coster.
De komende maanden en jaren sluipt het virus vast in verschillende romans, dichtbundels en graphic novels, en niet alleen in de Vlaamse en Nederlandse literatuur. Eind 2020 verschijnt alvast Opgewekt naar de eindstreep, het laatste deel in geheime dagboeken-reeks van Hendrik Groen – het leven van ‘Nederlands populairste bejaarde’ wordt volledig op zijn kop gezet door het coronavirus.
Meer literatuur over epidemieën en virussen vind je hier.
Freiko Calle
