Interview met Jef Demedts

Twee dagen voor zijn achtentachtigste verjaardag druk ik op de bel voor een afspraak, die door
omstandigheden al bijna een jaar in de koelkast lag. Een gesprek over theater, en boeken – véél boeken.

Jef Demedts was de jongste van een kroostrijk gezin en zette zijn eerste stappen als lezer met strips – Kuifje en Robbedoes. Zijn verzameling Kuifje albums is echter in de loop der jaren “verdampt”. Daarna kwamen de Vlaamse Filmkes (die ook mijn jeugd verblijd hebben), en de Hanskes, voluit de Abraham Hans Kinderbibliotheek.

Jef werd een trouw bezoeker van de gemeentelijke bibliotheek van Sint-Denijs-Westrem, waar je tweemaal per week terecht kon, en waar hij telkens twee boeken meenam, om ze de volgende openingsdag uitgelezen terug te brengen. Hulp en aanmoediging kreeg hij daarbij van de bibliothecaris/schoolmeester. Titels kan hij zich nog nauwelijks herinneren, wèl dat de uitgaven van het Davidsfonds prominent aanwezig waren. Een boek dat wel nog voortleeft in zijn herinnering is In het teken des kruises van Luc Vilsen, pseudoniem van Alfons Van Impe, later ook lid van de Raad van Bestuur van het NTG.

Tijdens zijn middelbare schooltijd ontdekte hij het theater. Gent was in die tijd weliswaar een theaterwoestijn, maar af en toe waren er gastvoorstellingen en Jef zag ze allemaal. Een opvoering van Aladdin en de wonderlamp was dè openbaring – vanaf dat moment lag zijn toekomst helemaal vast. Het Gents Conservatorium, de Studio van het Nationaal Toneel (de latere Studio Herman Teirlinck) brachten hem eerst bij de Brusselse KVS, en in 1965 terug naar Gent, naar het NTG. The rest is history, en kan op een andere plek nagetrokken worden.

Maar je kan de man wel uit het theater halen, maar niet het theater uit de man. Jef heeft een grenzeloze bewondering voor het Engelse toneel, en laat dat ook graag blijken. De dag waarop Lawrence Olivier zijn pad kruiste is nog steeds één van de hoogtepunten uit zijn leven. Hij haalt met zichtbaar genoegen herinneringen op aan voorstellingen met Olivier (Oom Vanja, Othello), Maggy Smith (La répétition), Helen Mirren (Marat Sade), Judi Dench (Romeo and Juliet), Michael Gambon, Antony Hopkins, … Met Kenneth Branagh loopt hij dan weer minder hoog op.

Tijd om in zijn bibliotheek te duiken. Duiken kan u letterlijk nemen – Jef heeft duidelijk zijn schade ingehaald na de, wat lezen betreft, magere theaterjaren. Boeken staan overal, het gevolg van een verhuizing van een huis met kleine ramen en veel muren naar een huis met grote ramen en weinig muren. Jef is een gulzig lezer – als een auteur hem bevalt wordt zo goed als het volledig oeuvre binnengehaald.

Er zijn uiteraard theaterteksten (een stukgelezen Racine), maar ook politieke geschriften (Wilfried Martens, Hugo de Ridder), thrillers, véél thrillers (Nicci French, Frederic Forsyth, Elizabeth George, Henning Mankell, Stig Larsson, om er maar enkele te noemen), en een aantal auteurs die hem nauw aan het hart liggen : Karl Ove Knausgard, Ilja Leonard Pfeijffer, de mij onbekende Wessel te Gussinklo. Die laatste drie vallen zonder meer in de categorie “dikke tot zeer dikke boeken”; Jef gaat die duidelijk niet uit de weg, hoewel hij toch enige schroom bekent om aan Alkibiades te beginnen. Maar hij is er op voorzien – een bookseat laat toe om die kanjers zonder al te veel moeite op een comfortabele manier op de knieën te nemen. En als dat niet volstaat lag er ook nog een e-reader klaar.

Namens GentLeest wil ik Jef en mevrouw Demedts nog veel leesplezier wensen, en hartelijk danken voor de ontvangst.

Jan Matthys