Leesgroep ‘Gent leest’! – 2de jaargang – Verslag 4 – ‘De troostelozen’ van Kazuo Ishiguro

6 mei 2022

Op 26 april kwam de Leesgroep 'Gent Leest' voor de vierde keer in deze tweede jaargang samen.
Ook nu weer waren we verheugd om met z’n allen te kunnen discussiëren over toch wel een bijzonder boek. Bij het binnenkomen werden we vergast op muziek die uit de cafetaria kwam waar een avondactiviteit gepland was. Gelukkig drong de doorgaans zachte muziek weinig door tot de zaal ‘De Laatkomer’.

Het boek De troostelozen van Nobelprijswinnaar Kazuo Ishiguro had blijkbaar bij iedereen toch wel wat reacties losgemaakt en onze groep duidelijk in twee kampen verdeeld: een minderheid die laaiend enthousiast was en een meerderheid die het best moeilijk had met het boek. Hieruit volgde een boeiende discussie, en het mag gezegd, de minderheid zorgde voor een heel andere kijk op het boek, wat de rest van ons best kon appreciëren.

Inhoud:
De wereldberoemde pianist Ryder arriveert in een hotel in een stad in Midden-Europa waar hij een concert zal geven. Hoewel hij zich aanvankelijk een vreemdeling voelt in de stad, wordt het langzaam duidelijk dat hij er eerder is geweest. Hij begint zich te realiseren dat hij waarschijnlijk voor de belangrijkste opvoering van zijn leven staat en dat de crisis waarin de stad verkeert, zal doen keren…

Boekbespreking:

Algemene reactie (de meerderheid):

Doorworstelen;
Weinig leesplezier, maar eerder opgave;
Haat-liefde verhouding: willen stoppen maar toch ook verder lezen;
Je wordt ambetant van het boek;
Frustrerend maar ook intrigerend;
Boek totaal niet uitgelezen want werd er rusteloos van.

Waar kwam dit gevoel nu vandaan?

Onduidelijke verhaallijn of juist veel kleine verhalen;
Chaotisch, kafkaiaanse toestanden, magisch-realistisch, absurdistisch, surrealistisch;
Vragen over waar? tijd? ruimte? En blijven onbeantwoord
Droom of werkelijkheid of verzinsel?
Is hij dement? Aan de drugs?
Je probeert grip te krijgen op het verhaal en de personages;
Je wacht de hele tijd op iets wat niet komt.

Andere visie (de minderheid) :

Een paar enthousiastelingen hielden er een heel andere mening op na en gaven het boek een hoge score, in tegenstelling tot de grote meerderheid. Maar hun visie overtuigde iedereen dat we het boek misschien op een andere manier moeten lezen. In plaats van ergernis en frustratie, moeten we het eerder loslaten, niet proberen te begrijpen of inpassen binnen het gekende menselijke kader waardoor het boek heel veel onderliggende betekenis krijgt:

Getroebleerde relaties i.p.v. individuen;
Heel veel metaforen die kleur geven;
Menselijke conditie die nutteloze dingen nastreeft;
Lege en nutteloze activiteiten;
Tragikomisch effect;
Masterpiece in madness;
Niet over nadenken maar meer voelen;

Personages:

Vaag omschreven karakters;
Eerder gericht op relaties dan op individu;
Ryder is zowel verteller als hoofdpersonage want hij weet dingen die je niet kan plaatsen binnen verhaal;
Ryder is ook een beetje blanco gehouden en is eerder katalysator; elk personage projecteert zijn verlangens op hem; kan je hem als ‘mens’ zien?
De verschillende personages (Brodsky, zoon van de hotelier, Ryder, …) kan je ook zien als één en dezelfde persoon in verschillende fases van het leven.

Taal:

Knap geschreven maar repetitief en toch soms verrassend;
Overdreven beleefdheid;
Beeldende fragmenten; en zelfs filmisch.

Titel:

‘rusteloos’ als titel of ondertitel geven
Titel is ergens wel correct: willen maar niet kunnen vinden, geen troost willen
Is vertolking van de ‘condition humain’

Besluit:

Je bent voor of tegen, maar één ding is zeker: het boek laat je niet los. Is het voor de ene een triestig boek, dan is het dat voor de ander zeker niet. Het doet je reflecteren over het eigen leven.

Wat we absoluut wel onthouden, is dat je bij dit boek beter het gekende en verwachte menselijk patroon kan loslaten om zo de diepere betekenis bloot te leggen.

De auteur

° 8 november 1954 in Nagasaki, Japan
Middelste kind tussen 2 zussen;
Japans-Engels romanschrijver;
In 1960 naar UK verhuisd omwille van zijn vader die als oceanoloog een tweejarig contract bij de Britse overheid kreeg.
1986: huwt met Lorna MacDougall, en heeft een dochter, Naomi.

Onderwijs:

1966-1973: Woking County Grammar School waar hij de enige niet-blanke leerling was en de bijnaam Ish kreeg;
1974-1979: University of Kent
1979-1980: University of East Anglia waar hij een master’creatief schrijven’ haalt