Leesgroep Gent Leest – ‘Lincoln in de bardo’ van George Saunders
Ondertussen aanbeland in de vijfde jaargang waagden wij ons aan ‘Lincoln in de bardo’ van de Amerikaan George Saunders die met deze roman de Man Booker Prize 2017 won. Wat was dit visitekaartje voor ons waard?
In februari 1862, twee dagen na zijn dood, wordt de elfjarige Willie Lincoln bijgezet op een begraafplaats in Washington. Die nacht bezoekt zijn rouwende vader, president Abraham Lincoln, de marmeren crypte. Nog een laatste keer wil hij tijd doorbrengen bij het lichaam van zijn zoon. Op dezelfde begraafplaats waren ook talloze geesten rond, mensen van allerlei allooi, die één ding gemeen hebben: ze kunnen nog geen afscheid nemen van het ondermaanse. Lincolns bezoek veroorzaakt grote opwinding. Misschien biedt hij een weg terug naar het leven? (Uitgeverij De Geus, 2017, p. 349)
George Saunders (1958) is vooral bekend om zijn meesterlijke korte verhalen In 2013 werd hem de PEN/Malamud Award for Excellence in Short Fiction toegekend en werd hij opgenomen in de lijst van Time van de honderd meest invloedrijke mensen ter wereld. Hij geeft les in het programma creatief schrijven aan de Syracuse University.
Creatief? Een aantal onder ons lazen al eerder van hem ‘Vos 8 – een furhaal’ en/of ‘Een duik in een vijver in de regen: waarin vier Russen een masterclass geven over schrijven, lezen en het leven’. De appreciatie was telkens groot.
Al vlug echter bleek het uitlezen van dit boek niet voor iedereen vanzelfsprekend. Zelfs met de klimop op de cover was het voor sommigen eerder een schuifaf. Rooksignalen als ‘buiten mijn comfortzone’, ‘ik heb me erdoor gesleurd’, ‘een worsteling’ of ‘ik haakte niet goed aan’ activeerden net niet het brandalarm in De Krook.
Groot verschil met onze eerste bijeenkomst in september toen de groep unisono ‘Duivels en heiligen’ van de Franse auteur Jean-Baptiste Andrea tot het toppunt van leesplezier verhief.
Bleef iedereen deze keer dan van leesplezier verstoken? Gelukkig niet en zo ontspon zich een geanimeerd gesprek over onze uiteenlopende belevenissen en tegengestelde meningen, over de impact van literaire prijzen en recensies.
In niet te stuiten enthousiasme postte Christine (Declercq) ondertussen al een leestip op https://www.gentleest.be/leestips/lincoln-in-de-bardo-meditatie-met-galgenhumor
Saunders heeft zijn originele verhaal in een heel experimentele vorm gegoten. Hij laat meer dan honderd individuen aan het woord in korte citaten en monologen. Het zorgt voor een enorme versnippering. Zoals met experiment vaak het geval is knapt de ene erop af en is de andere er wild van.

Hoofdstuk V (er zijn er in totaal CVIII) is bijzonder illustratief, 11 korte getuigenissen die elkaar tegenspreken of het nu al of niet een maannacht was. Niet met mij - vindt de ene lezer, knappe ingeving - de andere.
Beter laat dan nooit, tijd voor een aantal meestal gedeelde loftuitingen:
een taalfeest zowel in het Engels als het Nederlands (een huzarenstuk van Harm Damsma en Niek Niedema), alle registers worden opengetrokken van het meest gore tot de meest poëtische verstilling
de beklijvende boodschap dat het heel moeilijk is om van het leven afscheid te nemen
de onuitputtelijke fantasie van de auteur wat de enscenering van de bardo en de fysieke beschrijving van de geesten betreft (al botst het als je bekend bent met de boeddhistische benadering en/of wetenschappelijke kennis over sterven)
de mooie gedachte dat we in de dood allemaal gelijk zijn.
Dirk Lambrecht
Leessuggesties
‘Wat is de Wat’ is het verhaal van Valentino Achak Deng, een jongen die een vluchteling wordt in het door oorlog verscheurde Zuid-Soedan. Zijn reis, van bijna bijbelse proporties, brengt hem in contact met vijandelijke soldaten, rebellen, hyena's en leeuwen, ziekte en hongersnood, en de dodelijke murahaleen - dezelfden die op dit moment Darfoer teisteren. Het biedt een onthullend en ontluisterend portret van een land in staat van bloedige oorlog, en van een jongen die van de ene in de andere onwerkelijke situatie wordt gekatapulteerd. ‘Wat is de Wat’ is spraakmakend, opwindend en herhaaldelijk hartverscheurend.
Genre: fictionele autobiografie
Uitgeverij Lebowski, 2009, 639 pagina’s

Veel bloed, wreedheid en duisternis. Zo staat ‘de Schotse tragedie’ van Shakespeare bekend. Tom Lanoye voegt daar in zijn bewerking twee onverwachte elementen aan toe. Passie en pijn, door een gemis aan wat nooit heeft mogen zijn. En de centrale, drijvende rol verhuist naar Lady Macbeth.
Genre: toneelbewerking
Uitgeverij Prometheus, maart 2024, 141 pagina’s

Een gepensioneerde handelsreiziger, behept met een ouderwetse hoffelijkheid, en bezeten van de reality-tv-koningin Salma R, begeeft zich op een picareske queeste dwars door Amerika om zijn liefde aan haar te betuigen. Naast hem op de passagiersstoel van zijn Chevy Cruze zit de zoon die hij – zowaar letterlijk – tevoorschijn heeft getoverd. Het verhaal van Quichot, diens zoon Sancho en hun wederwaardigheden in een vijandig landschap is tegelijkertijd het verhaal van een krankzinnige tijd, het ‘Tijdperk van Alles is Mogelijk’. Ondertussen passeren vaderzoonrelaties, familieruzies, racisme, de opioïdencrisis in de VS, een zekere president die ooit president speelde op tv, sciencefiction, de schepper van Quichot zelf, en het einde van de wereld de revue.
Genre: vertaalde literaire roman
Uitgeverij Atlas Contact, 2019, 496 pagina's

Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog wordt de vijfentwintigjarige cavalerist Toni Hofmiller overgeplaatst naar een klein garnizoen aan de Oostenrijks-Hongaarse grens. Op een feest bij de aristocratische familie Kekesfalva vraagt hij per ongeluk de verlamde dochter ten dans. Dit blijkt het begin van een ingewikkelde en slepende affaire.
Genre : vertaalde literaire roman
Uitgeverij Veen, 2010, 430 pagina's

De zussen Marie en Georgine Santander wonen na de dood van hun vader en moeder samen in het ouderlijk huis in het dorpje Vroden. Als ze gevoelens opvatten voor dezelfde man nemen hun levens een tumultueuze wending.
Gemoderniseerd en van een nawoord voorzien door Annelies Verbeke.
Genre : streekroman, thriller, gothic novel
Uitgeverij De Geus in de reeks Salamander klassiek, 2021, 192 pagina’s

Keuze voor de volgende bijeenkomst in De Krook op 04/02/25
Wanneer student Dius bij zijn docent Anton aanbelt en hem zijn onvoorwaardelijke vriendschap aanbiedt, begint alles in hun beide levens te schuiven. Wat hen bindt is hun verlangen om in een andere tijd te leven – de ruimte van de polders, de sublieme schilderkunst, de schoonheid die verloren gaat. En die alsnog, weliswaar te laat, een van hen wereldberoemd zal maken, ondanks de zware littekens die het leven hen toebrengt. Met Dius vertelt Stefan Hertmans het onweerstaanbare levensverhaal van een onmodieuze kunstenaarsziel.
Genre : literaire fictie
Uitgeverij De Bezige Bij, 2024, 320 pagina’s
Christine Declercq
