Bijzonder pleidooi voor het gewone
Wie psychiater & psychotherapeut Dirk De Wachter niet kent, heeft de afgelopen decennia onder een steen geleefd. Naast zijn dagelijkse activiteiten in zijn praktijk en als professor aan de KU Leuven is hij regelmatig te gast in talkrijke radio- en televisieprogramma’s of geeft hij boeiende lezingen. Hij heeft vorig jaar ook een nieuw boek uitgebracht. Het is ietwat dunner dan zijn vorige bestsellers (Borderline times, Liefde. Een onmogelijk verlangen. De wereld van De Wachter), maar het loont zeker de moeite om te lezen. Iedere pagina zet aan tot zelfreflectie, waardoor je bijna niet anders kan dan het boek rustig te lezen. En rust, sereniteit en meer aandacht voor ‘het gewone’ in ons gejaagde leven is nu eenmaal hetgeen waar het in dit boek om gaat.
De Wachter kon zijn boek niet beter openen dan door de standaarddefinitie van het begrip ‘geluk’ onder de loep te nemen. Volgens de Van Dale is geluk enerzijds het gevoel dat iemand ervaart die zich verheugt. Anderzijds wijst het ook op een gunstige samenloop van omstandigheden. Deze tweeledigheid vormt meteen ook het startpunt voor de diepzinnige mijmeringen van de auteur. We streven op een krampachtige manier naar steeds meer in ons leven en schieten onszelf hierbij in de voet. “We leven in welvaart, maar velen voelen weinig welzijn.” “In onze doordrammende wereld betekent geluk succes en is het maakbaar en meetbaar.” Het zijn slechts enkele van de vele korte en bondige citaten die de kern van onze hedendaagse geluksproblematiek wonderwel samenvatten.
Vervolgens komt het ongeluk aan bod. In het tweede hoofdstuk schetst De Wachter treffend hoe wij tegenwoordig worstelen met ongeluk. Hoe schaamtelijk en bijna verwerpelijk het is in onze hedendaagse ‘vind-ik-leuk-maatschappij’. Nochtans is het niet allemaal kommer en kwel. Door elkaar te steunen in moeilijke tijden, versterken we immers onze band met anderen. Want bij échte vriendschappen en hechte banden moet je lief én leed kunnen delen met elkaar. Eigenlijk zouden we meer elkaars therapeut moeten worden, zegt De Wachter.
“We leven in welvaart, maar velen voelen weinig welzijn.” – D. De Wachter
In het derde hoofdstuk haalt hij aan dat het belangrijk is om niet zozeer geluk, maar wel zingeving na te streven in het leven. “Je moet het geluk niet willen meten, wees er maar gewoon gelukkig mee. Een tevreden leven leiden is al heel wat.”, stelt de auteur. We moeten het allemaal niet te ver zoeken. Het zit hem allemaal in “de kleine onzichtbare dingen die niet in de schijnwerpers staan.” De Wachter herneemt hier de mooie idee van De kleine goedheid van Emmanuel Levinas. Een knuffel, een schouderklopje, een luisterend oor bieden, eventjes iets betekenen voor iemand... Daar ligt eigenlijk de essentie van het leven. En ons geluk.
Zoals we het gewoon zijn van De Wachter, biedt hij in dit boek heel wat intertekstuele referenties. Naast songteksten van Leonard Cohen haalt hij regelmatig enkele relevante gedichten of romanfragmenten aan. Hij weet dit goed te doseren en verspreiden. Een grote meerwaarde van dit boek is dat de auteur als deskundige ook zijn persoonlijke visie over de moderne psychiatrie en haar tekortkomingen deelt met zijn lezerspubliek.
Iedere generatie heeft nood aan inspirerende persoonlijkheden. Voor ons, Vlamingen, maakt Dirk De Wachter ongetwijfeld deel uit van deze groep. De kunst van het ongelukkig zijn is een boekje om in alle rust te savoureren en te laten bezinken. Het is zo’n typisch boek dat jou als lezer informeert over jezelf. Daarin ligt de kracht van niet alleen fictie, maar zeker ook non-fictie. Het boek is tijdloos, net zoals onze eeuwige zoektocht naar geluk en zingeving in het leven. Het is een dialoog met de lezer, zonder tikkende klok op de achtergrond. Het is een bijzonder pleidooi voor het gewone.
Synopsis
De Wachter wijst in zijn heldere, toegankelijke stijl op de pijnpunten in onze maatschappij en de keerzijde van het ongebreideld streven naar geluk. Daardoor verliezen we het belang van verbondenheid uit het oog.