Een bedevaart met randjes van een psychologische thriller ...

Johan De Boose begeleidt ons op een trage roadtrip door de Verenigde Staten met als doel een laatste hulde te brengen aan Gary (zijn zwager) en zijn vader. Gary door zijn graf te bezoeken, zijn vader door een erg afgelegen en gevaarlijke plek te betreden die de passie van zijn vader in zich draagt: oude aardlagen in een verpletterend panorama waarin verschillende tijden zijn samengebald.

Vandaar de goed gekozen titel ‘Dondersteen’: verglaasd zand dat zijn vader opgroef na een blikseminslag. De auteur, Johan, neemt deze relikwie, samen met nog twee andere voorwerpen uit de verzameling van zijn vader mee op tocht.

In zijn vroege jeugd leidde zo’n blikseminslag tot een bescherming van zijn ouderlijk huis met koperdraden. Daar waar het gezin en vooral de vader, de controle en de veiligheid bewaakte, is het bij Johan De Boose net het omgekeerde: juist in het kiertje tussen leven en dood ontspint zich zijn ongecontroleerde verbeelding.

Een heel hoofdstuk wijdt hij aan een fijnzinnige beschrijving van zijn vader, die hij in zijn vroege jaren, uiterlijk, met Boudewijn en met zichzelf vergelijkt. De verschillende rollen van zijn vader, als leraar, als verzamelaar, tuinier… verbeeldt hij als poppen in het museum van Tussaud; met pittige details en boeiende associaties. Johan De Boose schrijft letterlijk: ‘Ik herschep, schrijvend, zijn beelden met mijn liefde.’

Jelle Van Riet typeert de vader van De Boose als volgt in zijn interview met de auteur (uit DS van september 2020): ‘Zijn vader, een amateur-natuurkundige kon moeiteloos – vanuit zijn werkkamer - naar alle uithoeken van de kosmos reizen, wanneer hij maar wilde, want van overal had hij zand, stenen, fossielen en mineralen verzameld.’ De auteur doet hetzelfde maar dan op roadtrip, vijftien jaar na zijn dood.

‘Vader werd omringd door een vreemd soort geluidloosheid’, schrijft Johan in zijn reisverhaal. ‘Als kind werd ik er gek van … Later toen ik ouder werd en vader echt oud en kwetsbaar werd, begon ik die stilte te begrijpen, de oer-stilte, de stilte als van een rots in een gebergte waaruit een bron opwelt, die kilometers verder een kolkende stroom zal worden.’

Misschien omhult die stilte wel de eenzaamheid van de drie hoofdpersonages in het boek: Johan zelf, zijn vader en Gary. In een kwade droom blijken de vrienden in huis van de auteur dood te zijn. De Boose rijdt door huizen loze, woestijnachtige en onherbergzame landschappen, geïsoleerd in zijn auto, vergezeld door een ondraaglijke hitte, alléén. De mensen die hij ontmoet leven aan de rand. De dorpen waar hij tankt of waar hij het graf van Gary induikt, ogen leeg en verwaarloosd. Ook als kind was de schrijver een buitenbeentje, alléén op verkenning in een lege omgeving.

Zijn zwager Gary verdrinkt zijn eenzaamheid en zuipt zich dood. Zijn zelfdestructieve neigingen echoën in woord en daad. Toch gaat De Boose daar een eind in mee, om broeder te kunnen zijn. Ontroerend mooi.

Johan De Boose speelt met tijd- en ruimteloosheid. Hij gebruikt magisch realisme om de passie én de onschuld van zijn vader - een poster over de Matterhorn wordt een echte berg waar zijn vader zich aan vastklampt - op een grappige én diepzinnige wijze in de verf te zetten. De tijden lopen in elkaar over in een hoofdstuk waarin een (overleden) professor, een vriend van zijn vader, zijn eigen sterven registreert op een cassetterecorder. Terwijl is Johan gehaast op zoek naar zijn stervende vader in een verlaten ziekenhuis wiens dood hij wil voorkomen. Maar dat blijkt onmogelijk door een statisch moment uit de carrière van zijn vader.

Het laatste stuk van zijn trip is een stap in de relativiteit van de tijd die hij verwoordt in een dialoog met zijn zoon, terwijl hij letterlijk op het einde van de aarde (zo lijkt het wel) vertoeft, daar waar de hele geschiedenis zich aan hem vertoont in één bevreemdend landschap.

Een boek dat leest als een bedevaart met randjes van een psychologische thriller.