Jan Stevens
Leestip van Jan Stevens
Boeken zijn slechts dragers van een verhaal. Verhalen blijven in mijn hoofd.

Een duistere roman die blijft nazinderen, maar zo hoopvol

11 maart 2025

‘Ik ben er niet goed van…’, elk jaar passeren er boeken waarbij ik met die gedachte na het laatste blad het boek dichtklap en en verbijsterd blijf zitten. Met Donker hart meldde de eerste van die reeks zich aan. Na het succes van Acciaio (Staal), haar debuutroman gepubliceerd in 2010, las ik ook al Een vriendschap, Levenslicht en Marina Belleza, Noem me maar een adept van Avallone. Ditmaal liet zij zich inspireren door enkele ontmoetingen die de auteur had met jongeren die vastzaten in een jeugdgevangenis. Balancerend met mijn woorden, uit schrik om net dat te schrijven dat ik niet mag schrijven om de slagkracht van deze roman te vermorzelen tracht ik hier een leesimpressie door te geven in de hoop dat deze toch duistere roman zijn weg vindt naar de lezer

“Er zijn gaten die je niet kunt vullen. Die blijven daar voor altijd, zwart en diep. Maar als je wilt, kun je er een leven omheen bouwen, zoals er weer gras groeit aan de rand van kraters.”

Op haar eenendertigste besluit Emilia te verhuizen naar Sassaia, een gehucht met twee inwoners - nu drie. Langs het bergpad dat ze op moeten stappen kletst Emilia de oren van haar vader, die haar beleid op de tocht daarheen, van zijn hoofd. Het is net of het leven op haar zestiende stilstond bij haar. Waarschijnlijk omdat ze op die leeftijd uit de maatschappij werd gesleurd en in de onbekende wereld van ‘het klooster’ terechtkwam. Van Emilia weten we dat ze een tragedie heeft veroorzaakt, ook niet meer. Van Bruno, de man die de nieuwkomer van Sassaia vanuit zijn raam observeert, weten we aanvankelijk niets, behalve dat hij zwijgzaam en eenzaam is. Later ontdekken we dat hij daarentegen een tragedie heeft meegemaakt. Een ding is zeker: Emilia's komst verstoort het kalme dagelijkse leven van deze plaats waar iedereen elkaar kent, maar vooral dat van een man die iets ouder is dan zij, Bruno, die na zijn studie in Turijn is teruggekeerd naar zijn geboortedorp Sassaia en als leraar werkt op de piepkleine basisschool van het dorp. Het is op deze confrontatie dat hun verhaal en de hele roman zich ontvouwt, rond personages wier levens zijn getekend door pijn, of ze nu daders of slachtoffers zijn. Avallone kan als geen ander Italië uit haar woorden laten verrijzen zonder gelati, pizza, va ben en of andere gemeenplaatsen.

Donker Hart pakt zeer actuele maatschappelijke kwesties met tact aan, waarbij ze niet bang is om ideeën te uiten die niet de vooroordelen weerspiegelen die we gewend zijn, met een fijngevoeligheid en empathie met de dader en het slachtoffer. De auteur kluistert hier vakkundig de lezer vast, pagina per pagina, om traag een ongelofelijke spanningsboog op te bouwen op menselijke emoties en opgedane trauma’s. Ze tekent invoelend complexe kwesties zoals jeugdgevangenissen en de verhalen van hun bewoners, waardoor ze menselijker en minder monsterlijk worden.
De roman gaat niet alleen over Emilia, maar ook over Marta, medebewoonster in dat ‘klooster’ die vastberaden vecht voor haar recht om te studeren. Het vertelt over een vader die moet leven met een maatschappij die hem ervan wil overtuigen dat zijn dochter een monster is, maar die nooit toegeeft en haar nooit in de steek laat. Hij vertelt over Bruno, de man die eenzaam in Sassaia woont, de tragedie die hij heeft meegemaakt en hoe hij met zijn pijn is omgegaan, maar hij vertelt ook over Bruno's zus, een slachtoffer van dezelfde tragedie, die op een heel andere manier met haar pijn is omgegaan. Er wordt gesproken over tragedie, over wie dader en wie slachtoffer is, zonder de demonisering waaraan we gewend zijn.

Al vanaf de titel presenteert Donker hart zich als een duistere roman, en dat is het zeker door de zwaarte van de situaties die de hoofdpersonen meemaken. Tegelijkertijd wordt deze duisternis echter gecompenseerd door de vele secundaire personages, die helder overkomen en blijven geloven in het goede van de mens.

De auteur pleit Emilia niet vrij, noch rechtvaardigt ze wat ze deed. Iets dat trouwens slechts spaarzaam doorheen het verhaal sijpelt en pas naar het eind toe het licht ziet. Je vermoed het wel, gelooft het niet maar slechts één persoon kan dit vertellen en dat is Emilia zelf. Avallone vertelt gewoon de lange en moeizame reis van een persoon die zich langzaam bewust wordt van de onherstelbaarheid van wat ze heeft gedaan en leert dat ze ondanks alles toch iets moois kan opbouwen.

Synopsis

Een jonge vrouw probeert na een zware jeugd en vijftien jaar gevangenis opnieuw te gaan leven in een gehucht waar alleen nog twee mannen wonen.

Jan Stevens
Leestip van Jan Stevens
Boeken zijn slechts dragers van een verhaal. Verhalen blijven in mijn hoofd.

Donker hart
Titel:
Donker hart
Auteur:
Silvia Avallone
# pagina's:
428 p.
Genre:
Romans
Uitgeverij:
De Bezige Bij
ISBN:
9789403132327
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Ex-gedetineerden, Goed en kwaad, Eenzaamheid