Als een engel mens wordt

Al een hele tijd geleden dat ik mij zo kostelijk heb geamuseerd tijdens het lezen. Het heeft er natuurlijk alles mee te maken dat ik mij wel heel erg kan vereenzelvigen met de visie die Kollaard hier op het Christelijke geloof doorgeeft. Hij gaat voluit voor de Apocalyps die de almachtige Schepper of de’Schrijver’ van het ‘Boek’ in het Nieuwe Testament voorspelde, niet met De vier ruiters van de Apocalyps als het einde der tijden maar het einde van de tijd op zichzelf. De tijd die niet meer de gekende logica van de pijl van de tijd volgt maar die krimpt, die zich verplaatst, die terugkeert, die het houvast verliest. Het zorgt ervoor dat je wel bij de les blijft en want zonder enige aanduiding verplaatst, krimpt en hobbelt die tijd zich ook met sprongen in het boek. Gelukkig zorgt Kollaard ervoor dat er nergens grote vraagtekens, kwantum- en Einsteintheorieën moeten nagetrokken worden. (Alhoewel ik, getriggerd door die anachronismen, wel flink gegoogeld heb)

Die Eindtijd dus. Aan het begin van de Eindtijd spuwt de hemel, die er verbazend aards uitziet, honderden engelen naar beneden. Tijdens de val verliest de engel Astoreth zijn beste vriend Areopagitica, die hij besmette met zijn scepsis, en daarmee ook zijn laatste restje geloof.

Hij wordt opgevangen door een groepje mensen dat in de apocalyptische omstandigheden op drift raakt en van een verdrinkend Amsterdam naar het onder sneeuw bedolven Zweedse platteland reist. Astoreth, protagonist en ook verteller die na het op aarde verschijnen nu ook zijn einde verhaal wil schrijven versus ‘Het Boek’, want er bestaat geen één waar verhaal, transformeert op aarde van een een wezen zonder ‘spul’, zeg maar tastbare lichaams- delen en stelsels, langzaam naar mens van vlees en bloed. Niet alleen van ‘spul’ maar ook met emoties en gevoelens die ongekend waren voor deze goddelijk creatie. Die transformatie zorgt voor veel grappige momenten maar ook voor veel krachtige en vaak gevoelige gedachten bij het ‘mens zijn’.

Terwijl Astoreth beetje bij beetje zijn engelengestalte verliest en mens wordt, vertelt hij zijn verhaal over de Eindtijd, over een onmogelijke reis en de uitgesproken individuen die door een gril van het lot bijeen zijn gebracht. De reisgenoten (en een zeer bijzonder varken) weten elkaar ondanks alle onderlinge verschillen toch te vinden. Er ontstaat een kleine, hechte gemeenschap, niet op basis van een gedeeld lot of verhaal, maar door een gedeeld besef van wie en wat we zijn: onbeholpen wezens levend tussen hoop en vrees, die het beste proberen te maken van onbegrijpelijke omstandigheden.

Einde verhaal is een aanstekelijke, geestige en warme roman die – alle onwaarschijnlijkheid ten spijt – dicht bij onze eigen werkelijkheid staat.

Astoreth beschrijft in zijn vertelling niet alleen die stuiptrekkingen van de tijd en de gevolgen daarvan maar hij diept ook de karakters van de andere personages die deze transitie meemaken haarscherp uit. Die personages ga ik niet benoemen of omschrijven omdat dat nu net het sublieme is aan het hele verhaal. Het is prachtig om te lezen hoe nietig en klein de mens ook is hij toch groots is in zijn hoedanigheid. Trouw, liefde, genegenheid, onmacht, onnozelarij, onbegrip, treiterij en eigen voordeel alles wat een wezen tot een mens maakt passeert de revue.

Zwaarmoedig of uitzichtloos wordt Astoreths verslag van zijn verblijf op aarde nergens. Er duiken hier en daar wel spanningsvelden op als aartsengel Gabriël, een dogmaticus die letterlijk over lijken gaat om Astoreth te overtuigen van zijn gelijk en wil besmetten met schuld maar de vrolijke stijl waarmee de ‘ook letterlijke’ gevallen engel zich bedient maakt het allemaal heel licht verteerbaar.

Losse eindjes zijn er op het eind van het verhaal genoeg maar daar is de auteur zich van bewust want de tijd is ook niet meer wat die was.

Een heerlijke roman die voor heel veel echt leesplezier zorgt, tenminste als je geen dogmatisch Christen bent.