Puur een eerlijk, een rebel die tegen de schenen van de psychiatrie schopte

‘Ik had het niet zien aankomen en toch had ik het moeten weten’ Is zo een beetje het eerst wat doorheen mijn hoofd schoot toen ik middenin het laatste boek van Brenda Froyen zat.

Ik was totaal overdonderd toen we begin oktober ’24 het nieuws vernamen dat Brenda Froyen er niet meer was. ‘Plots heengegaan’ werd er geschreven. We hadden regelmatig als recensent digitaal contact met elkaar over die prachtige jeugdboeken van Wifi, de hond. Brenda werd ook gevolgd op sociale media en daarom startte ik dit schrijven met ‘Ik had het moeten weten’. Ik zag vorig jaar gaandeweg posts van haar verschijnen, ongefilterd, waarvan ik toch dacht wat is hier aan de hand, ik reageerde er niet op. Maar om dan halfweg het boek de echte reden te vernemen dan bekroop mij toch een ongemakkelijk gevoel. Ik las dit boek in één etmaal uit maar om er dan een recensie over te schrijven blokkeerde ik. Welke zinnige woorden kan je in godsnaam neerpennen bij zo’n open, eerlijk en puur verhaal van iemand die als geen ander weet wat psychosen zijn en wat die uitrichten, ook bij de familie en vrienden? Laat staan dat je dit dan nog zou doen in deze situatie.

Ik las de eerste recensie van mijn vrouw over ‘kortsluiting in mijn hoofd’ waarin Brenda Froyen de erbarmelijke acute opvang van hekelt voor mensen die in een psychose geraken. (Ik ga eerstdaags deze review nog eens publiceren) Er waren raakvlakken. En ja, twaalf jaar later waren die demonen er terug, ze werden wel herkend door haarzelf en haar gezin maar waren diepgaander dan gedacht.

Dikwijls bekroop mij tijdens het lezen van dit relaas, waarschijnlijk net als bij velen uit de buitenwereld, hoe kan dat toch? Daarom is het prachtige voorwoord van Anne Marsman waarin ‘mildheid’ de rode draad is een must om vooraf te lezen. Brenda Froyen verbloemt niks in dit verhaal en schrijft in haar pure en eerlijke stijl zoals het was, voor haar, haar gezin en haar familie.

Maar er is meer. Brenda Froyen was als geen ander onderlegd in wanen en psychosen. De verslagen van de hulpverleners krijgen hun plekje, zo krijg je niet alleen haar perspectief te zien, maar ook dat van professionals. En daar is moed, heel veel moed voor nodig. Respect. Los van de ervaring zelf stapt ze regelmatig uit haar eigen verhaal om duiding te geven bij de psychose, bij wat er gebeurd is.

Het boek is zoals ze zelf beschrijft een ode aan én een aanklacht tegen de Belgische geestelijke gezondheidszorg. Ze is samen met haar psychose somtijds behandeld als een beest, somtijds met veel begrip en empathie. Ze heeft zich schor geroepen, vastgesnoerd in de riemen in een isoleercel, zichzelf ondergeplast. Ze in andere ziekenhuizen ondersteund en gedragen door hulpverleners die ver over hun eigen grenzen gingen, om te helpen.

Hoe dit in hemelsnaam zo is kunnen eindigen wordt opnieuw in een mooie en open epiloog door Anne Marsman in vraag gesteld.

Een prachtig boek dat mij liet nadenken, waarvoor ik Brenda Froyen eeuwig dankbaar zijn. Zij was een rebel die terecht tegen de schenen van onze psychiatrie schopte!

Jan Stevens, redacteur boekensite.gent

Alle info over dit boek vind je op https://www.borgerhoff-lamberigts.be/shop/boeken/tussen-waan-en-zin-2?variant=235710