Jeroen Juchtmans
Leestip van Jeroen Juchtmans
Een goed boek zaait met milde hand vraagtekens. (Cocteau)

Misdaad in IJsland

15 februari 2021

'Erlendur knikte. Hij wist dat zulke verhalen bestonden, al werden ze maar door weinig mensen serieus genomen. Ooit hechtte men er meer betekenis aan. Ze maakten deel uit van dat eeuwenoude vermaak van de mens: het vertellen over spoken, elfen, trollen, behekste stenen, geesten - verhalen die de mens en de natuur met onzichtbare banden verbonden. Toen leefden de mensen dichter bij de natuur en waren geheel en al van haar afhankelijk. De eerbied voor het land en de krachten die erin verborgen lagen vormden de rode draad in veel volksverhalen; er klonk een waarschuwing in door dat niemand die krachten moest onderschatten. Dat was ook de essentie van veel verhalen over reizigers die bij slecht weer in levensgevaar waren gekomen, verhalen die Erlendur las en vanbuiten kende.' (p41)

Januari 1942,Oostfjorden, IJsland. Wanneer een groep Britse soldaten op stap gaat om via de Hrævärskord-bergpas Eskilfjordur te bereiken, lijkt er geen vuiltje aan de lucht. Als ze al een eind op pad zijn, verandert het weer plots. Onervaren met de grillen van de Oostfjorden nemen ze de fatale beslissing om niet terug te keren, de bergen en het weer te trotseren. De lucht wordt donkerder en dreigender. En dan barst er een gemeen harde storm los. Ze raken elkaar kwijt. Enkelen bereiken totaal uitgeput de eerste boerderijen van Eskilfjordur. Een zoektocht wordt op touw gezet. Enkele soldaten worden nog gevonden, voor de meesten is het te laat. Maar niet alleen de Britse soldaten zijn zoek. Ook een jonge vrouw uit Eskilfjordur verdwijnt dezelfde dag. Matthildur was vroeg in de ochtend vertrokken om haar moeder in Reydarfjordur te gaan opzoeken, om te voet de bergen te trotseren. De lichamen van de soldaten worden teruggevonden, dat van Matthildur blijft spoorloos.

'Hij zat te denken aan de wandeltochten die hij had gemaakt sinds hij uit Reykjavik hier was gekomen,tochten vanaf het laagste deel van de fjord naar de hoogvlakte, langs de bergen en ver de hellingen op. Hij liep op zijn sleetse bergschoenen, met een extra dikke broek en een dik winterjack aan, zijn rugzak achterop... Meestal duurden die wandelingen van 's morgens vroeg tot aan de avond, maar het kwam ook voor dat hij onder de blote hemel een plek zocht om te kunnen liggen en 's nachts op een bemost stukje grond sliep, alleen met de vogels. Hij vond het prettig op zijn rug te liggen, met zijn hoofd op de rugzak, naar de sterren te kijken en te denken aan de theorieën over een heelal dat zich steeds verder in de ruimte uitbreidde. Met zijn ogen gericht op de nachtelijke hemel, op die zee van heldere sterren, mijmerde hij over de afmetingen van dit alles, afmetingen die niet meer met het verstand te bevatten waren. Dat kalmeerde zijn geest, en als hij dacht aan de grotere samenhang van dit alles ervoer hij een moment van rust.' (p77)

Rechercheur Erlunder is op vakantie in zijn geboortestreek, dezelfde woeste Oostfjorden van IJsland. Daar op de hoogvlakte verblijft hij in de leegstaande ruïne die ooit de boerderij was van zijn ouders. De plek waar hij met zijn jongere broer Bergun zijn kinderjaren doorbracht, arm maar warm. Tot de dag dat het noodlot hard toesloeg en hij, zijn vader en zijn broer, op zoek naar schapen, in een sneeuwstorm verzeilen. Ook zij geraken elkaar kwijt. Zijn vader bereikt met moeite, zo goed als bevroren, hun huis. Erlunder wordt diep in de sneeuw gevonden tijdens de zoekactie die volgde. Hij overleefde de storm, zijn achtjarige broer Bergun daarentegen blijft spoorloos, wordt nooit teruggevonden.

En als Erlendur vakantie heeft, de afdeling zware misdaad van de politie van Reykjavik even vaarwel zegt, doolt hij door de Oostfjorden, verteert door het schuldgevoel dat hij nog leeft en zijn jongere broer niet meer. Hij doorkruist de bergen, de hoogvlakte, op zoek naar iets, het lichaam van zijn broer, een relict als getuigenis van wat er met Bergun gebeurt is, maar hij zoekt ook zichzelf, probeert met zichzelf in het reine te komen.

En wanneer hij weer eens door zijn geboortestreek zwerft, geraakt hij geïntrigeerd door het verhaal van Matthildur. Matthildur wiens lichaam, net als dat van zijn broer, nooit werd teruggevonden. Hij bijt zich vast in haar verdwijning en tracht, 70 jaar na datum, de waarheid van dit drama bloot te leggen. Een waarheid die pijnlijk snijdt en ook andere spookverhalen ontmaskert. Terwijl Erlendur ploert in het verleden, verminkt het heden (en de toekomst) pijnlijk de Oostfjorden. De bouw van een aluminiumfabriek pleegt een aanslag op het fraaie landschap.

Indridason is een ware verhalenverteller. Zijn ingetogen schrijfstijl bevat geen woord teveel. In zijn beschrijvingen voel je de pracht, maar ook de kracht van de natuur. De karakters die hij schept zijn levensecht en met een enorm geduld legt hij hun geheimen bloot. 'Verdwijnpunt' is geen spannende thriller, dat is niet erg. Met de kracht van de natuur, de zoektocht naar het verlorene en de verantwoordelijkheid waar je daden uit het verleden om schreeuwen als rode draden en de immer sombere, melancholieke Erlendur als spilfiguur is Verdwijnpunt vooral een heel erg boeiend en op momenten zeer gevoelig boek.

' 'Verdwijnpunt' is een verkillende thriller, maar evenzeer een ontroerende en beklemmende, mooi gecomponeerde roman. Soms ruw, maar vol liefde en tederheid.' (De Morgen)

' Indridason schrijft fenomenaal goede boeken van een constante, hoge kwaliteit. Vol menselijkheid en mededogen.' (Vrij Nederland)

Synopsis

Inspecteur Erlendur Sveinsson bezoekt in de Oostfjorden zijn ouderlijk huis, dat sinds jaren leeg staat. De plek herinnert hem aan de verdwijning van zijn broertje, waar hij zich persoonlijk verantwoordelijk voor voelt. Maar ook andere onopgeloste zaken komen bovendrijven. Zo raakte jaren geleden tijdens een storm in de bergen een groep Britse soldaten spoorloos. In dezelfde nacht verdween ook een jonge vrouw, die nooit meer werd teruggevonden. Erlendur dwingt zich tot een confrontatie met het verleden.

Jeroen Juchtmans
Leestip van Jeroen Juchtmans
Een goed boek zaait met milde hand vraagtekens. (Cocteau)

Verdwijnpunt
Titel:
Verdwijnpunt
Auteur:
Arnaldur Indriðason
# pagina's:
272 p.
Genre:
Romans,
Detectives
Uitgeverij:
Q
ISBN:
9789021446615
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
IJsland
Sfeer:
Intens

Gerelateerde leestips