Rouwen om je dode kind

Je kind verliezen is de grootste angst van elke ouder.

Vita, 5 jaar, sterft plotseling aan een hartfalen. In het aangrijpende Vergeten verdriet lezen we in een lange monoloog het verwerkingsproces van de vader. Pas op het einde van zijn leven slaagt hij erin om zijn rouw te beschrijven.

Heel hun verdere – ongelukkige - leven zonder hun dochtertje duwen hij en zijn vrouw hun verdriet weg. Zij blijven wel bij elkaar, maar leven een vorm van niet-leven. Na de dood van zijn vrouw beslist Johannes, intussen een oude man, om de confrontatie met de gevoelens van pijn en onmacht schrijvenderwijs aan te gaan. Door zijn herinneringen aan Vita als in een dagboek te noteren, laat hij het rouwproces toe en bewijst hij als het ware een eerbetoon aan zijn overleden dochtertje.

Eline Trenson, klinisch psychologe en psychotherapeute, beschrijft met een groot inlevingsvermogen de tegenstrijdige gevoelens, de schuldgevoelens, het ontbreken van woorden, de ‘wat als’-twijfels van de rouwende vader. Ook zijn twijfels over zijn gevoelens en observaties, zijn meningen en overtuigingen geeft zij subtiel weer.

Het wisselen tussen de tegengestelde polen van ‘willen herinneren’ (= zichzelf pijnigen) en het geheugen afsluiten (= de pijn vermijden) kan de auteur overtuigend beschrijven.

Veel passages verdienen een plekje op de verhalenbank van www.reveil.org

Een sterk debuut.

Enkele citaten

Voor mijn grootste verlies bestaat niet eens een woord. Want wie ben je als je een kind verliest? Welke naam krijg je dan? Geen naam. Dan ben je niemand meer. Dan ben je niets. Het niets. De leegte. (p.9)

Verdriet kun je niet neerschrijven, je kunt het momentaan grijpen, hier en daar iets hakkelen wat op een woord lijkt, maar veelal blijft het bij een betekenisloze schreeuw of een ingeslikt gesnik, een nietszeggende blik. (p.10)

De onmacht om het onzegbare in woorden te vatten verdoemde ons tot een wereld van stilzwijgen. (p.11)

Steeds zal ik mijn vrouw zien die haar kind wanhopig wiegt en haar blik ten hemel richt, schreeuwend met de kreet van een moeder die een beetje doodgaat, de universele uiting van het onbegrensde verdriet van een moeder die haar kind verliest. (p.14)

Het is heel moeilijk om je herinneringen levendig te houden, al zijn ze het enige wat je nog hebt. (p.19)

Zo is het ook voorzien, want een kind hoort niet te sterven voor zijn ouders. Dat hoort niet, dat is niet hoe de natuur het heeft voorzien. Als kind kun je afscheid nemen van je ouders. Het is moeilijk, maar het kan. Als ouder kun je onmogelijk afscheid nemen van je kind, dat gaat niet. (p.29)

Er zijn geen woorden, en dus zwijg je, tot het verdriet je voor altijd het zwijgen oplegt. Mijn vrouw is gestorven aan haar verdriet. Ze had duizend-en-een kwalen, waar ze niet om gaf, maar de werkelijke kwaal waaraan ze is gestorven, heet verdriet. (p. 29)

Waarom ik dan nog leef? Omdat ik niet kan sterven. Daar ben ik achter gekomen sinds Hélène is gestorven. Ik kan en mag nu nog niet sterven. Mijn hart zal blijven kloppen tot het moment dat ik haar, mijn lieve Vita, heb neergeschreven. Pas dan zal ik kunnen rusten. Ik heb haar veel te lang in de nevels van mijn gedachten laten dwalen. (p.68)

Hoe meer woorden ik aan haar opdraag, hoe meer ik mijn mijmeringen toelaat naar haar toe te zweven, hoe meer verlost ik me voel. Het is onbegrijpelijk. (p.70)

Nu goed, schrijven is spreken en zwijgen tegelijkertijd, heb ik ergens bij Erwin Mortier gelezen. (p. 201)