De oude man vertelt over de oorlog
Ongemeen tragische oorlogs- en familiegeschiedenis gesitueerd in de bezette stad Antwerpen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. De schrijver Jeroen Olyslaegers koos voor een boeiend wisselend vertelperspectief (van actualiteit naar verleden en vice versa) en taalgebruik: een oude politieagent Wilfried Wils vertelt zijn levensverhaal aan zijn achterkleinzoon in een taal dicht op de huid van mens en realiteit in de stad (o.m. straat- en caféscènes). De roman is doorspekt met wrange en cynische humor. Zelfs thema's zoals liefde, vriendschap en het schrijverschap - Wils' literaire ambities krijgen gestalte door zijn schrijversduivel Angelo - zijn niet opgewassen tegen geweld, wrok, verraad, schuld, wroeging, angst ... enz.
Als representatief fragment in het begin van de roman (p. 13-14) kies ik een moment waarop agenten Wilfried en vriend Lode een bevel krijgen van de Duitsers.
" 'Sofort mitkommen!' Sommige clichés zijn gewoon waar. Al die Duitsers in uniform spraken zo. Dus wij mee, want we wisten toen al dat het niet anders kon. (...)
De Duitsers zijn hier nog maar nauwelijks een maand of zeven en heel het spel lijkt al jaren van hen. De stad is voor die mannen gaan liggen met haar benen wijd open. Alles wordt geregeld. Voetgangers die van de Middenstatie naar de Meir lopen moeten op het rechtervoetpad, mensen die de omgekeerde richting op willen dienen het linkervoetpad te nemen, en o wee als men per ongeluk tegen de stroom in gaat. Mocht iemand dat tijdens de jaren voor de oorlog voorspeld hebben, iedereen had plat gelegen, een bulderlach weghikkend in schuimend bier. Maar na één piep van dat herenvolk doet nu iedereen wat er bevolen wordt. Meer nog: ze zijn nog blij ook. Eindelijk orde. (...)"
Synopsis
Een man vertelt tegen het eind van zijn leven aan zijn achterkleinzoon zijn ervaringen in de Tweede Wereldoorlog toen hij hulpagent en dichter was in het door de Duitsers bezette Antwerpen.