De Bronzen Uil 2023. Hoe oordeelden onze stadslezers?

26 november 2023

De Gentse stadslezers die deel uitmaakten van de leesjury 2023 lazen in een recordtempo de shortlist voor De Bronzen Uil en beslisten zo mee wie de lezersprijs verdiende. Het was uiteindelijk Gijs Wilbrink die voor zijn debuut De beesten de lezersprijs wegkaapte. Ramy El-Dardiry kreeg voor Tussen morgenzee en avondland De Bronzen Uil van de professionele jury. Hoe oordeelden de stadslezers over deze en de vier andere genomineerde romans? Hieronder een selectie uit enkele verslagen.


De beesten van Gijs Wilbrink werd duidelijk gesmaakt. Zes stadslezers gaven het boek een plaats in hun top 3.
Dit debuut steekt er voor Moira Ceulemans met kop en schouders bovenuit: 'De beesten sleurt je vanaf de eerste beeldende openingsscène mee in de familiegeschiedenis van een disfunctioneel gezin. Het boek is goed opgebouwd met een voortdurende spanningsboog waardoor je het in één ruk uitleest.'
Thijs Willems heeft in geen jaren een Nederlandstalig boek gelezen dat wat hem betreft volledig klopt: 'Willebrink naait alles naadloos aan mekaar - taal, gevoel, muziek, melancholie, tristesse, verlangen - ik vind het prachtig en kan niet wachten om het de man zelf te zeggen.'

BU De beesten

Esther De Baecke was aangenaam verrast door dit boek: 'Prachtige constructies, met een creatief gebruik van opsommingen. Ook de plot en personages konden me meer dan bekoren. De plot is spannend, dankzij de manier waarop Wilbrink plot, vertelstructuur en (onbetrouwbare) vertelling combineert.'
De beesten
is voor Astrid Arns een rauw boek met veel harde actiescénes en heel directe dialogen: ' Wilbrinck is een goed verteller en af en toe klauwden zijn woorden in mijn ziel. Hij slaagde er in om een bepaalde sporttak (motocross) levendig voor te stellen en boeiend te maken.'
Lise Delabie schrijft: 'Vanaf de eerste bladzijden wordt duidelijk dat Wilbrink een rasverteller is, die met gemak een streek en een familie tot leven brengt. De beruchte ooms met hun hypertelorisme, het dialect van ‘De achterhoek’, de kleine Tom Keller die op zijn eerste mobylette stiekem toertjes rijdt door het bos en later ramvast op een echte moto de ene cross na de andere wint: het verhaal speelt zich bijna filmisch voor je af.'
Dat De beesten de favoriet zou blijken van Kris Droessaert lag niet voor de hand: 'De slim bedachte tegenstellingen (nertsfokkers - ALF-activisten; de enige Keller die binnen de wet bleef maar wel in de gevangenis belandde voor de moord op de pastoor; hoofdpersoon Isa die van haar eigen leven een puinhoop aan het maken is maar wel naar huis gaat om daar de boel te redden, moeder Maureen die eerst Toms reddende engel is maar later bijdraagt aan zijn afglijden,...) maakten van De Beesten een een aangename leeservaring. Informatie en achtergrond van de notoir gewelddadige familie wordt mondjesmaat gegeven. Als puzzelstukjes. Dat deze grotendeels verschaft worden door Isa's tante die de wereld enkel nog vanachter het venster aanschouwt was verrassend.'

De beste literaire debutant van 2023 werd door juryvoorzitter Peter Van den Eede als volgt beschreven: 'Tussen morgenzee en avondland van Ramy El Dardiry is als een mozaïek; ondoorgrondelijk van dichtbij, openbarend van veraf. Het vertelplezier spat van de pagina’s af.'
Wat het boek voor Greet Nachtegaele uniek maakt, is de rol van Alexandrië: de stad is voortdurend aan het woord en haar ambities zijn niet mis. De stad gebruikt figuren om haar droom waar te maken. Van Alexander naar Cleopatra naar de filosoof Eratosthenes, naar de vader Nessim en de zoon Amir, via een droom die sterke mensen naar de stad moet trekken om haar groot te maken.'
Bruno Lowagie sloot zich hierbij aan: 'Het opvoeren van Alexandrië als personage dat zich van de auteur bewust is, verdient voor mij een extra punt.

BU Tussen morgenzee

Ik hou van metatoestanden in een verhaal. Ook de problematiek die in het boek beschreven wordt, vond ik origineel, onder andere de kijk van de auteur op religie, migratie, de soms zinloze race naar de top... Ik was geboeid door de historische context en de figuur van de vader, en vooral de keuzes die hij maakte, intrigeerden me.'
Voor Moira is het boek van Ramy El Dardiry 'een mooi verhaal over hoe plaatsen en culturen aan mensen kunnen trekken en hen ook kunnen beperken in hun functioneren, over liefde tussen verschillende culturen, over geheimen die onuitspreekbaar zijn, over de kloof tussen eerste en tweede generatie migranten die opgroeien met andere waarden en normen, maar ook met hun geheimen. Het boek is creatief opgebouwd vanuit de verschillende personages die elk een verhaal vertellen vanuit hun eigen perspectief en kennis. Daarnaast fungeert ook het land als personage, met een eigen verhaal en geschiedenis. Op een magisch-realistische manier trekt het land aan de hoofdpersonages om ze dan weer voort te stuwen.'

En wat apprecieerden de stadslezers in de andere boeken?


Esther was volledig in de ban van Weerlicht van Jante Wortel: 'Het boek laat je toe je te verplaatsen in de gedachtegang van iemand die mentaal aan het worstelen is. Je ervaart wat de gevolgen hiervan zijn op het hoofdpersonage, en op het hele gezin (waarin iedereen sowieso al te kampen heeft met hun eigen rugzakje). De proza is heel mooi in zijn eenvoud, zonder te verzanden in literaire trucjes of een te simpel taalspel. De setting - het uitgestrekte, natuurlijke Noorwegen - sprak ook tot de verbeelding en paste zo goed bij het verhaal dat verteld werd. Dit boek won voor mij echt omwille van de personages, de diepgaande emoties en aangrijpende thematiek. Een heel ontroerende roman die bij mij nog lang zal blijven nazinderen.'

BU Weerlicht

Zanna Sackx meende: 'De auteur neemt de lezer mee in de strijd tussen macht en onmacht van het gezin van Lea. Die paradox staat centraal in wat de personages meemaken, maar ook als lezer ervaar je onmacht omdat je de personages steeds verder ziet wegglijden en hen bijna wil kunnen waarschuwen om het onheil tegen te gaan dat je zelf voelt aankomen.'


Voor enkele stadslezers was De randen van Angelo Tijssens nummer 1. Els De Waegeneer schrijft: 'Poëtisch, suggestief en met veel ruimte voor eigen invulling heeft dit boek mij overtuigd van zijn verdiende plaats op de shortlist van de Bronzen Uil. De beklemmende roman wist me moeiteloos vast te houden en maakt indruk door wat er net niet gezegd wordt. Geen woord te veel, geen menselijke emotie te weinig.'
Ook Astrid werd door deze roman bekoord: 'Een man, geteisterd door een traumatische jeugd ontmoet zijn oud-geliefde. Maar, na deze ontmoeting besluit het hoofdpersonage om terug afstand te nemen. De taal die Angelo T hanteert is uitgepuurd en daar hou ik van. Er staat geen zin, geen woord teveel. Je zou het boek kunnen lezen als een lang gedicht. Maar wel een gedicht dat diep in je ziel kerft.'

BU De randen

Greet sluit zich daar ten volle bij aan: 'Poëtisch, suggestief en met veel ruimte voor eigen invulling heeft dit boek mij overtuigd van zijn verdiende plaats op de shortlist van de Bronzen Uil. De beklemmende roman wist me moeiteloos vast te houden en maakt indruk door wat er net niet gezegd wordt. Geen woord te veel, geen menselijke emotie te weinig.'

Peninsula van Lieven Stoefs is misschien niet het meest voor de hand liggende boek van alle genomineerden voor de Bronzen Uil, maar het was wel het boek dat Bruno persoonlijk het meest aansprak en het meest emotie bij hem opriep: 'Het is ook het enige boek waarvan ik weet dat ik het ooit zal willen herlezen. ...) De originaliteit van ‘Peninsula’ zit vooral in de manier waarop het verhaal verteld wordt.'
Lise schrijft: 'Prachtig en veelzeggend is de sleutelscène waarin de hoofdfiguur als kind de diepte in staart bij het kanaal van Korinthe. De plek creëert verwarring: het kanaal zorgde voor een amputatie, de Peloponnesos is geen schiereiland meer en zou nooit een eiland worden. Die onbestemde toestand roept bij de verteller medelijden op. Daarmee is de toon gezet: melancholie en weemoed zijn nooit ver weg.'

BU Peninsula

Zanna Sackx heeft Citroeninkt van Maral Noshad Sharifi aan één stuk door uitgelezen en kon echt volledig opgaan in de leefwereld van Talar. De auteur beschrijft schrijnende situaties en laat de lezer zelf de eenzaamheid en onbegrip van een kind in een vluchtelingengezin ervaren. Door het verhaal te vertellen vanuit het perspectief van het kind (met de eerlijkheid en naïviteit van kinderen) kan de lezer het verhaal van de andere kant ervaren op een ongecensureerde manier. Het is een zeer pakkend verhaal dat zware thema's naar voren brengt zonder hier te veel woorden aan vuil te maken.'
Els verwoordt het als volgt: 'Citroeninkt is erin geslaagd om mijn blik te verruimen en mij te laten meeleven met het lot van mensen die hun thuis(land) moeten achterlaten. Het hartverscheurende verhaal, het onbegrip maar ook de diepe liefde tussen generaties en het actuele, universele thema zijn de grote troeven van dit werk.'

BU Citroeninkt

Thijs sluit af en meent: 'Best wel van genoten. Sleutelwoord hier is voor mij 'charmant'. Het perspectief van Talar, wat de liefdevolle en jeugdige taal ten goede komt - echt goed. Ook mooi hoe de historiek van de Iraanse Revoluties op een quasi nonchalante manier verwerkt wordt in het boek. Echt fijn om te lezen, heel helder taalgebruik ook.'

Groepsfoto lezersjury © Wouter Van Vooren.