Prijzennieuws
2020 bleek een uitzonderlijk zwaar jaar, maar de dappere jury’s van de literaire prijzen lieten zich niet ontmoedigen. Van debuutprijs tot Nobelprijs, ze werden allen uitgereikt. In een aantal gevallen enkele maanden later dan gepland, in de hoop dat er dan toch nog een avond vol speeches en champagne aan kon gekoppeld worden. Maar vaak gewoon online, live te volgen vanuit de huiskamer.
Een selectief overzicht uit binnen- en buitenland:
De Gentse schrijver Christophe Vekeman werd eind oktober, naar aanleiding van 21 jaar schrijverschap, in de bloemetjes gezet door Behoud de Begeerte. Tijdens The One and Only Christophe Vekeman kreeg hij lof toegezwaaid van onder meer Jeroen Brouwers en Herman Brusselmans. Enkele weken later ontving Vekeman de Sabam for Culture Literatuurprijs voor zijn roman Cruise. De jury loofde onder meer Vekemans vakmanschap en ‘uitgesproken eigen taal’.
Zowel de vakjury als het publiek van De Bronzen Uil, de debuutprijs die jaarlijks tijdens Het Betere Boek wordt uitgereikt, koos voor De kaalvreter van de Nederlandse schrijfster Machteld Siegmann. Onze stadslezers, die voor het eerst mee mochten beslissen over de laureaat, vonden het ‘een knap staaltje van prachtig taalgebruik en overtuigende stijl’.
De Gentse jeugdliteratuurprijs De Kleine Cervantes 2020 was voor De schaduwen van Radovar van Marloes Morshuis.
De prijsuitreiking van Write Now! 2020 vond volledig digitaal plaats. Winnaar was Jordi Lammers, ereplaatsen waren er voor Elianne van Elderen en Ellen D’Hoore. Winnares van de Gentse voorronde van Lynne Vermeulen.
De Prijs van de KANTL voor Proza 2020 ging naar Wil van Jeroen Olyslaegers. Daarnaast reikte de KANTL dit jaar de vierjarige wetenschappelijke Leon Elautprijs uit aan Ludo Stynens biografie van Pol De Mont.
Gentenaar Yannick Van Puymbroeck won De Gedichtenwedstrijd 2020.
De Zeef Poëzieprijs, van de Gentse uitgeverij De Zeef, is dit jaar aan haar tweede editie toe. Een winnaar is er nog niet, maar de longlist is aangekondigd voor 15 december.
De Grote Drie
De Libris Literatuurprijs geldt als een van de belangrijkste prijzen in ons taalgebied. Manon Uphoffs Vallen is als vliegen gold vooraf als grote favoriet, maar winnaar werd Uit het leven van een hond van Sander Kollaard. (Uphoff kreeg later wel de Tzum-prijs voor de mooiste zin en het Charlotte Köhler Stipendium.)
De Boekenbon Literatuurprijs ken je misschien nog als de ECI Literatuurprijs, of de AKO-Literatuurprijs, of de Bookspot Literatuurprijs … Regelmatig een nieuwe naam hoort er nu eenmaal bij voor deze prijs. De prijsuitreiking zelf gebeurt doorgaans in mei tijdens een sjiek diner in een setting vol praal en pracht. In 2020 werd de uitreiking daarom enkele maanden uitgesteld en uiteindelijk heel wat minder feestelijk. Winnaar Oek de Jong vernam via de telefoon dat zijn Zwarte schuur de prijswinnaar was.
In het Vlaamse prijzenlandschap wordt de Gouden Uil/Fintro-Literatuurprijs nog steeds gemist. Goed nieuws dus dat er vanaf 2020 opnieuw een Vlaamse literaire prijs is.
Het oeuvre
Begin februari werden de Vlaamse cultuurprijzen De Ultima’s uitgereikt. De Ultima voor de Letteren ging naar Rachida Lamrabet. ‘Literair vernuftig en empathisch: het werk van Lamrabet daagt lezers uit om na te denken over thema’s als racisme, identiteit en ongelijkheid.’
De P.C. Hooft-prijs 2020 ging naar Maxim Februari.
Het Nobelprijs-comité bleef in 2020 relatief gespaard van (nieuwe) schandalen en zo kon alle aandacht naar laureate Louise Glück gaan.
Jacob Vis ontving voor zijn oeuvre de Gouden Vleermuis.
Debuutprijzen
Behalve de eerder genoemde Bronzen Uil kent ons taalgebied nog enkele andere debuutprijzen voor proza. De tweejaarlijkse Anton Wachterprijs werd toegekend aan De achtste dag van Annemarie Haverkamp. (In 2019 won zij trouwens ook de Bronzen Uil!)
De winnares van de Hebban Debuutprijs 2020 was Viktor
van Judith Fanto. De Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs 2020 was voor Moeders van anderen van Mirthe van Doornik.
Spannende boeken
Voor een overzicht van de beste spannende boeken is er zoals elk jaar de VN Detective & Thrillergids, dat in 2020 Verloren vrouw van Charles den Tex tot Thriller van het jaar koos.
De 23steKnack Hercule Poirotprijs was voor Sneeuwspoor van Rudy Morren. De publieksprijs ging naar Uitgekookt van Pat Craenbroek en de Fred Braeckman-award voor het beste debuut ging naar De terugkeer van Marc Cloostermans.
De Gouden Strop was voor Russisch voor beginners van Dominique Biebau. De Schaduwprijs (voor het beste debuut) ging naar Het tuinfeest van Bettie Elias.
Poezieprijzen
De Poëziedebuutprijs aan Zee was voor De grom uit de hond halen van Iduna Paalman. De C. Buddingh’-prijs bekroonde Xenomorf van Jens Meijen.
De Grote Poëzieprijs was voor Vrouwkje Tuinmans Lijfrente.
De Herman de Coninckprijs 2020 ging naar Oog van Eva Gerlach. Vanaf dit jaar verschijnt er telkens een bundel met de, volgens de jury van de prijs, 44 beste gedichten van het afgelopen jaar.
Micha Andriessen won met Winterlaken de Awater Poëzieprijs.
Internationaal
Een van de belangrijkste internationale prijzen, de Man Booker International Prize, ging dit jaar naar De avond is ongemak van de Nederlandse auteur Marieke Lucas Rijneveld.
De Booker Prize zelf was voor Shuggie Bain van Douglas Stuart. (De Nederlandse vertaling verschijnt voorjaar 2021)
Hamnet van Maggie O’Farrell werd bekroond met de Women’s Prize for Fiction.
De International Dublin Literary Award (ook gekend als de IMPAC) bekroonde Melkboer van Anna Burns. Voor het bepalen van de kanshebbers voor deze prijs geven bibliotheken uit de hele wereld (inclusief Bibliotheek De Krook) jaarlijks hun favoriete titels door.
De Goldsmiths Prize 2020 ging naar The Sunken Land Begins to Rise Again van M. John Harrison.
In het prijzengekke Frankrijk gingen de belangrijkste prijzen naar Het verhaal van de zoon van Marie-Hélène Lafon, L’anomalie van Hervé Le Tellier en Nature humaine van Serge Joncour.
En meer …
En er zijn er natuurlijk nog zoveel meer … andere talen, andere genres, andere onderwerpen. De jeugdliteratuur alleen al verdient een eigen overzicht. Hetzelfde geldt voor de stripverhalen en graphic novels. Er bestaan bovendien prijzen voor het beste natuurboek, het beste reisboek, het beste geschiedenisboek, de beste biografie, het beste sportboek, de beste vertaling, de mooiste zin, de lelijkste seksscène (een van de weinige prijzen die dit jaar niet werd uitgereikt) … zelfs bestaan er prijzen voor het beste ongepubliceerde boek.
Meer dan bekroonde boeken genoeg om ons door de donkere en lichtere dagen te helpen.
Freiko Calle
