Van een indringende verscholen schoonheid

Ze waren jong, welopgevoed en allebei nog maagd op deze avond voor hun huwelijksnacht, en ze leefden in een tijd dat een gesprek over seksuele problemen ronduit onmogelijk was. Maar eenvoudig is het nooit.

De huwelijksnacht van Edward en Florence wordt er een om nooit te vergeten, echter niet in de gebruikelijke zin van het woord. Om die ene nacht draait de roman Aan Chesil Beach van Ian McEwan. Het boek speelt zich af in 1962 en beschrijft een paar uur in het huwelijksleven van het pasgetrouwde jonge koppel. De seksuele revolutie is nog niet echt toegeslagen. Wat een hoogtepunt moet worden, eindigt in een catastrofe. Dat het niet echt goed afloopt met het consumeren van het huwelijk is al na een paar bladzijden duidelijk. Het is een bravourestuk om een boek op te hangen aan het moment waarop ‘het’ moet gebeuren tijdens de eerste huwelijksnacht. Ian McEwan toont weerom zijn vakmanschap als schrijver door dit tot een uitstekend einde te brengen.

Aan Chesil Beach is een korte roman in vijf hoofdstukken met slechts twee hoofdpersonen. Tussen de hoofdstukken over de huwelijksnacht door zijn flashbacks verweven over hun jeugd, hun eerste ontmoeting en de verdere verloving. De flashbacks spelen een belangrijke rol in functie van de spanning. Toch blijft het heden van die eerste huwelijksnacht loodzwaar op het verhaal wegen. Heel subtiel krijgt de lezer inzicht in de hoofdpersonen. Ondanks de eenvoud en de extra toelichting door de auctoriële verteller blijft dit boek boeiend. Er lijkt niets aan de hand te zijn. Maar in vluchtige zinnen zit veel extra informatie. Je leest er bijna overheen. Heel summier maakt McEwan die ene dramatische nacht verklaarbaar, misschien té summier. Maar een boek moet ook niet alles invullen.

McEwan toont hoe in een oogwenk – door een onuitgesproken woord – een leven een andere wending kan nemen. Wat het boek schitterend maakt, is de manier waarop het verhaal wordt verteld. De alwetende verteller kijkt met veel oog voor details en zonder haast terug op de levens van twee personages die ondanks hun liefde weinig met elkaar gemeen hebben.

Aan Chesil Beach is geen gewoon liefdesverhaal met een slechte afloop, maar graaft dieper in de pijn van verloren hoop en legt de focus op het onvermogen om over gevoelens te praten. Een hele roman werkt McEwan toe naar de vaststelling dat het tij gekeerd had kunnen worden als Edward op dat bewuste moment op het beroemde kiezelstrand Chesil Beach maar iets had gezegd. Het is een perfect boek: poëtisch geschreven, met een ongelofelijke taal- en stijlbeheersing.