Een meeslepend familie epos

Een prachtig, meeslepend familie epos dat tegelijkertijd Italië historisch blootlegt en ontwapent. Voor wie heden ten dagen er nog de tijd kan voor uittrekken en houdt van historische romans is dit er eentje die ik graag aanbeveel. Het is een familiegeschiedenis die zich uitstrekt van de Eerste wereldoorlog tot 2012. Alle eer aan de auteur Giorgio Fontana die meer dan vijf jaar opzoekwerk en er nog eens vijf jaar schrijftijd voor uittrok. Het verhaal begint met een overdonderend kort hoofdstuk waarin de oervader van de familie Sartori tijdens de verschrikkelijke twaalfde slag aan de Isonzo of de slag bij Caporetti in 1917 en die wordt beschreven als de grootste nederlaag in de Italiaanse militaire geschiedenis, de vlucht nam. De Italiaanse verliezen waren enorm: 10.000 werden gedood, 30.000 gewonden en 265.000 werden gevangen genomen. Het moraal was zo laag onder de Italiaanse troepen, vooral door het harde disciplinaire regime dat velen deserteerden. Hij kon de gruwel van het front niet meer aan. Hij vindt na een catastrofale vlucht onderdak bij de boerenfamilie Tassan. Bang en vernederd door zijn vlucht doet hij zich voor als een landloper op zoek naar werk. Deze leugen en die desertie zal hem zijn hele leven blijven achtervolgen, maar ook zijn nazaten. Martino Tassan die hem stug onderdak verleent omdat er werk is op de boerderij doet alsof zijn neus bloedt en hij kan er blijven. Weliswaar omdat Ambrosio Sartori weinig eet, hard werkt en zich stil houdt. Wat moest gebeuren gebeurt en de toch eigenzinnige, kunstzinnige dochter Nadia Tassan wordt verliefd op Ambrosio en raakt zwanger. De angst bij Ambrosio duikt weer op en hij vlucht weg. Martine weet hem echter te vinden en confronteert hem met zijn daden. De liefde van Nadia is echter groter dan haar woede en Ambriosio blijft. Het is zoals Nadia zegt: “Vinden we een manier om van elkaar te houden, blondje? “ Blijkbaar wel, niettegenstaande het weerbarstige karakter van Ambrosio. Een gebroken man. Ze krijgen drie zonen, de intellectueel en dichter Gabriele, de eeuwige communistische strijder Renzo en de tere Domenico. De levens van die eerste familie bestrijken drie delen van dit boek tot 1945 en waren voor mij ook de mooiste. Domenico sterft in een Frans gevangen kamp in Afrika tijdens. De Tweede wereldoorlog en de andere broers verlaten na de oorlog ook het agrarische Fruli, niet zonder slag of stoot. De verwijdering tussen Nadia en Renzo is een blijvend zeer. Hun levens gaan uiteraard verder want de twee broers worden ook oud, Gabriele zelfs in de negentig. Het zijn hun kinderen en kleinkinderen die verder het verhaal vullen. Niet alleen hun eigen familiegeschiedenis maar ook de hedendaagse geschiedenis van Italië wordt doorheen dit epos geweven. Fontana doet dit op een grandioze wijze door alle personages een authenticiteit te geven alsof ze tot je eigen familie behoren. De nazaten van de familie Sartori kunnen niet omheen de arbeidersstrijd, de strijd van het harde communisme, het Italiaans katholicisme, de anarchistische aanslagen. Elk in hun eigen hoedanigheid en karakter. Naarmate het verhaal vordert versnelt ook het tempo van de gebeurtenissen, iets dat niet anders kan gezien, de familie die uitbreidt, de versnelling van onze hedendaagse tijd en ook de beperktheid van het aantal te lezen pagina’s, al zijn het er 700. Gelukkig kan Fontana de lezer blijven boeien door de familietrekken van angst, boosheid, het zoeken naar geluk en de afkeer van macht maar ook de artistieke familiegenen doorheen zijn personages te laten terugkeren waardoor je het geheel als een familielijn, een verwantschap en verbonden generaties binnenkrijgt. En dat geheim van Ambrosio? Het is aan Letizia, een van de laatste Sartori’s, de achterkleindochter om er haar toekomst te laten door bepalen. Een prachtig, meeslepend familie-epos dat tegelijkertijd Italië blootlegt en ontwapent.