Is er nog hoop?

In het deels autobiografische Als de dieren beschrijft Lieselot Mariën hoe het is om een kind te krijgen, maar het kind niet graag te zien. Tussen de moeder en het kind is er een grote afstand en die zie je niet alleen in de woorden, maar ook in de pagina-indeling, waarin er veel leegte huist. Het lijkt alsof de moeder uit zichzelf treedt en zichzelf vanop een afstand bekijkt. Haar lichaam is er wel, maar haar gevoel niet. Haar man, Hannes, begrijpt haar gedrag niet en zegt dat ze zich normaal moet gedragen. Nooit wordt in het boek letterlijk postnatale depressie vernoemt, maar slechts heel even wordt het woord depressie aangeraakt, maar toch weet je waar dit boek over gaat. De moeder ploetert, zwoegt en gaat eronder gebukt, maar ze kan er de vinger niet opleggen waarom ze maar geen verbinding met haar baby vindt.

We doorlopen zeven poorten, zeven stadia en telkens zakt de moeder steeds verder weg in haar depressie. Op het einde van elke poort ontmoeten we Inanna, die net als Dante in Inferno, steeds verder wegzakt in de onderwereld, de duisternis. Inanna geeft aan het boek voor mij iets mystieks, alsof ze haar begeleider naar de onderwereld is. De vraag is, is er nog hoop?

Het boek is mooi vormgegeven. Je voelt de leegte en de afstand, maar ook weet Lieselot Mariën alles zeer haarfijn te beschrijven, zonder de lezer alles te moeten uitleggen. Je voelt de wanhoop van de moeder:

Er is onderzoek naar gedaan:
kinderen gaan kapot zonder liefde.
Wat als ik kapotga?
Wat als ik niet kapotga?
Wat als ik niet kapotga
en de liefde komt niet
en de leegte blijft?

Ik ben oké, bedankt dat je het vraagt.

Neen, alsjeblieft,
vraag het niet,
vraag het
alsjeblieft niet weer. (p. 120)

Ook geeft Lieselot Mariën mooi weer wat het moederschap inhoudt:

Moederschap is tegelijk grenzeloos in zijn vraag en weerloos in zijn antwoord. Als een perpetuum mobile stuwt het zichzelf voort, door mensenlevens, door generaties, steeds maar voort. Ondanks alle fricties in de zielen waar het zich doorheen boort. (p. 126)

Met mooi woorden en beelden toont Lieselot Mariën ons de keerzijde van het moederschap en hoe daaruit proberen te raken. Het is een moeilijke opdracht en hopelijk is er licht aan het einde van de zevende poort…

Lieselot Mariën is afgestudeerd filosoof en jurist. Ze werkte achtereenvolgens in het theater, in de keuken en als advocaat. Tegenwoordig maakt ze audiodrama en -documentaires. Als de dieren is haar debuutroman.