Iedereen slaat de bal wel eens mis

Met zijn sobere kaft en enigszins vreemde titel zou je De voordelen van Sint Barbara over het hoofd kunnen zien. Maar dit boek van Erik Nieuwenhuis, uitgegeven bij Uitgeverij Brooklyn biedt meer dan de sobere eerste indruk laat uitschijnen.

Kunstenaar Ruben Linnik loopt tegen de 60. Het lijkt hem een uitgelezen moment om een kort tripje te maken met zijn twee kinderen naar Oostenrijk. Tegelijkertijd wil hij hen vragen om hem als hij te zijner tijd komt te overlijden, niet op het platteland te begraven waar hij nu woont, maar hem in een van de mooie begraafplaatsen van Amsterdam onder te brengen. Het wordt een weekend met zowel te grote verwachtingen en harde woorden, als ook voorzichtige bruggen naar elkaar. Dan gebeurt er iets op de terugweg waardoor iedereen plots wel moet nadenken over familiebanden en emoties.

Het boek bestaat uit vijf delen, waarbij er een duidelijke breuk is na deel I. Het verhaal leest grotendeels vlot, maar voelde naar het einde toe een beetje te lang uitgesponnen.

De schrijver slaagt er goed in om totaal verschillende omgevingen en personages met weinig woorden te kunnen schetsen. Van de extravagante Bobbie in haar slordige vakantiehuisje, met haar extreme emotiewisselingen tot de nieuwe vriend van Eva die probeert haar voorzichtig tot kalmte te manen.

De auteur schrijft koel en afstandelijk, maar met een ongelooflijke humor, die soms zwart, cynisch of wrang is. Daarbij maakt hij rake observaties.

‘Dat het kunstenaarskinderen uit Amsterdam zijn, neemt ze zeker mee in haar overwegingen, evenals het feit dat hun gezamenlijke contacten op social media vrijwel de gehele DSM-5 vertegenwoordigen.’

Nieuwenhuis schetst treffend hoe eenzelfde periode (de jeugd van de kinderen) heel anders herinnerd wordt door die kinderen dan door hun vader. Kind of partner van een artiest zijn is niet eenvoudig. Het is dan ook vooral via hun cynisme en verbittering dat we de emoties van de personages leren kennen. Het verleden leert de lezer gaandeweg kennen via hippievriendin Bobbie, zodat het beeld van de kinderen (een vader die hen in de steek liet omwille van de kunst) en het beeld van de collega-artiest (Ruben als bezield man met vele ideeën en energie die verantwoordelijkheid neemt voor zijn fouten) over elkaar schuiven en zo een completer en meer 3D beeld vormen van de persoonlijkheid van Ruben: niet de vader óf de kunstenaar, maar vader, kunstenaar, foutenmaker en energiek mens.

Spijt, menselijk falen en het opnemen van verantwoordelijkheid daarvoor vormen een rode draad doorheen het boek. Een mens probeert en maakt daarbij fouten, en met voldoende communicatie en dierbaren die de verschillende facetten van iemands persoonlijkheid kunnen duiden, ontstaat er hopelijk begrip over de fouten die nooit de bedoeling hadden om iemand pijn te doen. Het boek wordt echter niet zwaar op de hand met een schrijver die niet bang is van humor, messcherpe dialogen en absurde situaties. Laat u vooral verrassen en meevoeren.

Deze recensie verscheen eerder op Hebban.nl