Jean-Paul Haerynck
Leestip van Jean-Paul Haerynck
Lezen: letters, woorden, teksten, bundels, boeken. Lezen, lezen, lézen. Samen lezen, voorlezen, hardop lezen, in stilte lezen, begrijpend lezen, verplicht lezen, vertellen over lezen. Maar lézen. Proeven van taal. En van wat taal vermag. We zijn allemaal verantwoordelijk.' (Ruth Joos)

De impulsieve vlucht van een meisje uit Oost-Duitsland

2 augustus 2021

De Spaanse journaliste Aroa Moreno Durán (°1981), biografe van Frida Kahlo en Federico Garcia Lorca, won met haar debuutroman Dingen die je meeneemt op reis de Premio El Ojo Crítico. De roman werd al gauw in zeven talen uitgebracht. Dat is niet verwonderlijk, want het is een aangrijpend verhaal, maar tegelijk ook een kritische blik op de maatschappij en de menselijke impulsen.
De oorspronkelijke titel typeert het verhaal juister (La híja del comunista), maar de Nederlandse suggereert veel beter waar het uiteindelijk om gaat: wat neem je voor altijd mee als je halsoverkop uit je (nog jeugdige) wereld vertrekt en wat en wie laat je allemaal achter? Wat gebeurt er tengevolge van één misschien lichtzinnige beslissing?
De impact is groot, zeker als het land dat je ontvlucht communistisch Duitsland is (DDR), door streng bewaakte grenzen en een bijna onoverkomelijke muur (letterlijk en mentaal) afgescheiden van de rest van de wereld.
Als je dan ook nog afstamt van een Spaanse communist die tijdens de Spaanse Burgeroorlog uitgeweken is om in Berlijn een nieuw bestaan op te bouwen, blijf je uiteindelijk toch altijd ‘de dochter van’, al is Oost-Duitsland de enige wereld die je kent. Je blijft er net zoals je vader (communist onder communisten) toch altijd een vreemdeling. De auteur laat dat fijnzinnig voelen, zonder veel psychologische explicaties.

Deze dochter Katia, opgegroeid met en in de schaduw van de Berlijnse Muur, vlucht halsoverkop met Johannes, een jongen uit het westen, en begrijpt pas na haar gevaarlijke reis over de grens langzamerhand wat ze heeft veroorzaakt: haar vader en alle Spaanse vrienden verdacht gemaakt, haar moeders leven vernield, haar zusters toekomst vergooid, haar redder een man met andere bedoelingen.

Moreno Durán weet de afwikkeling van haar verhaal (dat loopt van 1956 tot 1992), subtiel en bedachtzaam te brengen, met elk woord op de juiste plaats en achtergrondinfo bij mondjesmaat, zodat een spanningsboog ontstaat die je de roman in één ruk doet uitlezen. Bovendien biedt de zelfreflectie van hoofdpersonage Katia ons een kritische blik op het Spaanse Francoregime, op de DDR-ideologie én op het kapitalistische westen. Het lijden van het individu en de strijd om te overleven in verschillende werelden schemert overal door het verhaal heen en haalt alle gebeurtenissen ongedwongen door een zowel individuele als maatschappelijke kam.
Hoewel nooit in zoveel woorden wordt uitgelegd waarom Katia nu precies is gevlucht. Je zit wel erg dicht op de huid van het hoofdpersonage en alles wat zich buiten Katia om afspeelt vindt toch voortdurend in haar een soort weerklank, die haar én de lezer van langs om meer beklemt.

De schrijfster verwerkte ware feiten en getuigenissen in haar verhaal, maar maakte er uitdrukkelijk géén historische of psychologische roman van. Je steekt wel een en ander op over de DDR en de Spaanse Burgeroorlog, maar het is duidelijk dat de belevenissen, emoties en zelfreflectie van het meisje Katia in alle opzichten voor Moreno Durán primeerden om haar lezers vanuit een geloofwaardig personage te veroveren.

Wil je een gelijkaardige roman lezen van bij ons? Kies dan voor Tabac, van de Gentse schrijfster-illustrator Gerda Dendooven.

Synopsis

Als de dochter van Spaanse ballingen, die opgroeit in de DDR, verliefd wordt op een jongeman uit West-Duitsland laat zij alles in de steek.

Jean-Paul Haerynck
Leestip van Jean-Paul Haerynck
Lezen: letters, woorden, teksten, bundels, boeken. Lezen, lezen, lézen. Samen lezen, voorlezen, hardop lezen, in stilte lezen, begrijpend lezen, verplicht lezen, vertellen over lezen. Maar lézen. Proeven van taal. En van wat taal vermag. We zijn allemaal verantwoordelijk.' (Ruth Joos)

Dingen die je meeneemt op reis
Titel:
Dingen die je meeneemt op reis
Auteur:
Aroa Moreno Durán
# pagina's:
168 p.
Genre:
Romans
Uitgeverij:
Em. Querido's Uitgeverij BV
ISBN:
9789021419855
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Familie

Gerelateerde leestips