Jean-Paul Haerynck
Leestip van Jean-Paul Haerynck
Lezen: letters, woorden, teksten, bundels, boeken. Lezen, lezen, lézen. Samen lezen, voorlezen, hardop lezen, in stilte lezen, begrijpend lezen, verplicht lezen, vertellen over lezen. Maar lézen. Proeven van taal. En van wat taal vermag. We zijn allemaal verantwoordelijk.' (Ruth Joos)

In de voorgeborchtes van de dood

2 mei 2022

‘Gnadentod’ is een term van Adolf Hitler, waarachter ongewenste elementen geruisloos uit de Germaanse samenleving konden worden verwijderd. Het is zeker het intrigerendste verhaal in de verzameling Een Duitse fantasie.
Specifiek gaat het om een (hier fictief opgebouwd) psychiatrisch dossier van Franz Marc, de bekende schilder van de Blaue Reiter-groep, die op een bepaald moment abrupt ophield met blauwe of veelkleurige paarden te schilderen, en zelfs definitief stopte met schilderen en spreken. Waarom dat gebeurde en hoe zijn persoonlijke geschiedenis voorgesteld werd, probeert Claudel ons via subtiele hints te doen geloven.

De verhalen ‘Irma Grese’ en ‘Sex und Linden’ spelen niet in de psychiatrie, maar in een bejaardentehuis (wat er soms dichtbij komt), de ene keer zoals beleefd door een patiënt, de andere keer door een personeelslid. Het openingsverhaal ‘Ein Mann’ beschrijft gedetailleerd de eenzaamheid van een rondzwervende soldaat, we kunnen enkel vermoeden dat hij gedeserteerd is, of dat hij om een onbekende andere reden emotioneel labiel is. In ‘Die Kleine’, het slotverhaal, neemt een jonge vrouw afscheid van een moeder in een overgangsritueel dat omgekeerd spoort met het vinden van die moeder (die niet haar echte moeder is). Alle verhalen focussen op eenzaamheid en verlorenheid, op een moment van verandering of transitie, een omslag tussen leven en dood.
Geen hoogvlieger zoals Les âmes grises (Prix Renaudot), La petite fille de monsieur Linh, of Meuse l’oubli, maar geheel in de lijn der Claudel-verwachtingen vol fijnzinnige observaties en balancerend op de rand tussen schijn en werkelijkheid.

Claudel publiceerde deze vijf verhalen uit de periode 2016-2020 samen, omdat ze met elkaar een soort muzikale schriftuur vormen op dezelfde thema’s; het gaat vooral over de voorgeborchtes van de dood en vervalste geschiedschrijving en/of het vervorm(en)de geheugen. Hoewel elk stuk een zelfstandige verhaallijn bezit, echoën nogal wat personages of motieven uit het ene ook in het andere verhaal. Claudel heeft twee al eerder apart gepubliceerde verhalen in die zin zelfs bijgeschaafd om de bundelformule beter te doen werken en toch een verrassende afronding te krijgen.

Synopsis

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vlucht een ex-bewaker van een concentratiekamp, mist een vrouw haar geliefde en denkt een oude man terug aan een openluchtconcert.

Jean-Paul Haerynck
Leestip van Jean-Paul Haerynck
Lezen: letters, woorden, teksten, bundels, boeken. Lezen, lezen, lézen. Samen lezen, voorlezen, hardop lezen, in stilte lezen, begrijpend lezen, verplicht lezen, vertellen over lezen. Maar lézen. Proeven van taal. En van wat taal vermag. We zijn allemaal verantwoordelijk.' (Ruth Joos)

Een Duitse fantasie
Titel:
Een Duitse fantasie
Auteur:
Philippe Claudel
# pagina's:
143 p.
Genre:
Novellen
Uitgeverij:
De Bezige Bij
ISBN:
9789403122519
Materiaal:
Boek
Onderwerp:
Nazisme, Goed en kwaad, Duitsland ; Wereldoorlog II
Sfeer:
Donker,
Gevoelig

Gerelateerde leestips