Niets menselijk is me vreemd

Engelen vallen langzaam is de tweede roman van de Noorse schrijver Karl Ove Knausgard. Deze kluif neemt de lezer mee naar de merkwaardige geschiedenis over de engelen. De lezer wordt doorheen een aantal verhalen uit het oude testament geloodst. In de De zondeval van Adam en Eva duiken de engelen voor het eerst op. De vragen over hun rol en positie tussen God en de mens komen uitvoerig aan bod. Er volgt een spannend verhaal over Kaïn en Abel. Knausgard plaatst dit oeroude verhaal in een Noors landschap vol donkere bossen en brengt je als lezer in vertwijfeling over schuld. Maar het is vooral de familiesaga over Noah, de zondvloed en de ark die mij heeft meegezogen. Knausgard is hier op zijn best: beeldend met een taal in volle cadans.

Al deze verhalen passen binnen een geschiedenis uit de zestiende eeuw over Anthonius Bellori. Als elfjarige jongen stond hij oog in oog met twee vissende engelen. Zijn ervaring neemt hem zo in beslag dat hij zijn hele leven wijdt aan het onderzoek over de aard van de engelen en de vraag waarom ze gevallen zijn. Want dat is wat er gebeurd zou zijn. De mens heeft God dood verklaard en hiermee leek ook de rol van de engelen uitgespeeld. Hun verval gaat langzaam, doorheen de eeuwen transformeren ze van opperwezens tot meer aardse, zelfs dierlijke figuren. Ze worden angstig, wraakzuchtig, gulzig, jaloers, uit op zoveel mogelijk genot... De engelen naderen zo dicht de menselijke conditie dat er meer en meer mededogen nodig is om ze te bekijken.

Knausgard sleept de lezer mee in theologische beschouwingen, hij onderwijst speels en soepel over geschiedenis en esthetica. Fictie en wetenschap lopen door elkaar, de auteur maalt er niet om. Hij schept vooral een beeld van de mens en de worsteling om zin te geven aan dit bestaan. Hoeveel is een theologische of wetenschappelijke zoektocht naar dé waarheid waard? En wat als die zoektocht uiteindelijk leidt naar een groot vraagteken?

Het laatste hoofdstuk speelt zich af in de tegenwoordige tijd en schetst een man in verval. Dodelijk geraakt door zijn familiegeschiedenis. Dit deel lijkt een opstapje naar de indrukwekkende reeks "Mijn strijd" waarin Knausgard zijn eigen leven en schrijverschap als uitgangspunt neemt.

Engelen vallen langzaam is geen tussendoortje maar de lezer die doorzet wordt getrakteerd op een reeks verhalen en vragen waar je rustig enkele dagen zoet mee bent.