Een roman vol schoonheid en verval

Horacio’s verhaal is zíjn verhaal en dat van alles wat hem omringt: zijn twee koeien en de kalfjes die ze krijgen, zijn vrouw en zijn zes meisjes, zijn onstuitbare en onbeschofte enige zoon, een reeks schoonzussen, zijn broer-de-schrijver en zijn koopmansbroer, de sinaasappelbomen die schaduw bieden aan zijn Volkswagen van onduidelijke herkomst, en de tientallen zorgvuldig bewaarde oude spullen, waarvan sommige authentieke kunstwerken zijn en die allemaal heel waardevol voor hem zijn alleen al omdat hij ze bezit.

Terwijl al deze ontroerende personages het leven met een daverende en onvermijdelijke humor overkomt, ziet Horacio zijn laatste dagen tegemoet. Zijn zwager blijft zich verbazen: ‘Hoe is het mogelijk dat iemand zo hangt aan waar hij tegelijkertijd doodsbang voor is,’ verwijzend naar Horacio’s levenslust ondanks alles.

Begin jaren zestig, op het Colombiaanse platteland of het leven van een keuterboer die aan het leven geacht is maar klaagt over alles, de hele tijd. Hij houdt evenveel van het leven als hij het haat: als een bezetene. Net zoals hij van Margarita, zijn vrouw, houdt: tot het punt dat hij stikt van verlangen. Te 'gevoelig' om het leven aan te kunnen, wordt Horacio achtervolgd door de dood. Hij is zo bang dat iemand zijn geluk verstoort dat hij er niet van geniet. Hij stelt het uit tot later. “Het leven raakt hem te intens. En het wordt zijn dood,” gokt zijn broer Elias. Horacio is een slachtoffer van schoonheid. De schoonheid van de schilderijen en antiek die hij verzamelt, de schoonheid van zijn vrouw “die hem nog melancholieker maakt”, de schoonheid van het leven in het algemeen. Dat met de tijd lelijk en verrot wordt. Net als wij: “Zo schattig als je geboren wordt, zo lelijk als je er niet meer bent.”

Het is een roman vol schoonheid en verval, verlangen en pijn dat niettegenstaande het opgebouwd is door opeenvolgende terugkeringen, herhalingen en anticipaties vlot, heel vlot leesbaar is en garant staat voor veel leesgenot. Verwacht geen spectaculaire plotwendingen maar geniet gewoon van de taal en de kleurige omschrijvingen van een familieleven vol vuur en pathos. Zelfs wanneer het boek zich op andere personages richt, gebeurt dat op Horacio's eigen manier, alsof zijn nervositeit besmettelijk is. De taal van Tomas Gonzalez is altijd intens, zelfs als de beschrijving banaal is of de anekdote alledaags. In Horacio's borstkas en schedel versnelt alles. Alles verstikt hem, alles vreet aan hem. Van de ene hartaanval naar de andere, hij gaat van hoop naar wanhoop, van lachen naar tranen. Hij denkt dat hij tijd heeft, maar hij weet dat dat niet zo is. Versteend door zorgen en angst, houdt Horacio van elke seconde van zijn leven - maar, overweldigd door duizend angstige en concurrerende gedachten, geniet hij van weinig of niets. Net zoals zijn vleselijke, puberale en dwingende passie voor zijn vrouw Margarita. Hij is “verbijsterd” door de schoonheid van zijn vrouw, “vernietigd” door verlangen (en genot), bijna niet in staat om er echt van te genieten. Horacio's macabere fantasie is onophoudelijk, somtijds delirant en komisch (zowel voor zijn naasten als voor de lezer). En als hij zich realiseert dat zijn laatste, onontkoombare momenten naderen, geeft hij er zelfs aan toe met een vorm van ijdel plezier dat hem vermaakt.

Het plot weet je al zonder dat het hoeft geschreven te worden, hij rookt te veel, veel te veel en zijn dood is nakend maar het is de complexe, indringende en diepzinnige wijze waarop dit verteld wordt die de roman en duizelingwekkende diepzinnigheid geeft. Het is zo ontstellend, grappig, spannend en verdrietig tegelijkertijd. Bewonderenswaardig, wat een schoonheid!