Everyone has a plan until they get punched in the mouth (Mike Tyson)
“Muilperen.” Als dit op de cover van een boek staat dan is er iets in mezelf dat het onmogelijk maakt om dit boek niet te lezen. Een begrip dat ik hier in het Meetjesland al sinds mijn jeugd ken en in Gent smakelijk als een ‘maolpirre’ vertaald wordt. 1) Dreun 2) Fikse oorvijg 3) Hengst 4) Kaakslag 5) Klap 6) Klap in het gezicht 7) Lel 8) Mep 9) Oorveeg 10) Oorvijg 11) Opdonder 12) Opduvel 13) Oplawaai 14) Peut 15) Slag 16) Slag in het aangezicht. Het spreekt voor zichzelf. Waarom?
Lisette Wigman, protagonist en al eerder verschenen in vorige romans van Stahlie begeeft zich naar een feestje van oud medestudenten, het selecte gezelschap van twintigers dat al van kinds af aan bevoorrecht is. Ze weten dat en leven er naar zonder geldzorgen en met veel ambities. Maar zoals het citaat van Mike Tyson bij het begin van het boek aangeeft: Everyone has a plan until they get punched in the mouth. Een muilpeer dus. Lisette heeft ze gekregen. Nadat ze mentaal is vastgelopen, haar studies onderbrak en naar Amerika trok om daar een nieuwe start te maken keert ze als alleenstaande moeder met een niet-geplande peuterzoon terug. Niet dat ze in armoede zit of geen sociaal vangnet heeft. Ze heeft een riante erfenis staan, een moeder waar ze mag inwonen en die voor haar en haar zoontje de benen van onder haar lijf loopt maar toch lukt het niet om zelfstandig te zijn. Op terugweg van dat feestje waar ze zo gauw mogelijk verdween, ze hoorde er niet echt bij, krijgt zij op de autosnelweg terug een serieuze muilpeer. Eentje die haar doet beseffen dat ze tot actie moet overgaan.
Ze besluit om voor zichzelf te zorgen en mag intrekken in het schrijvershuis van haar vader. Niet dat ze een verwend nest is dat alles op haar schoot gegooid krijgt. Neen, Stahlie zorgt ervoor dat zij een personage neerzet dat in haar leven op een dood spoor is terecht gekomen en veel te verwerken heeft. Ze heeft het geprobeerd in de vrijwilligersjob in een kliniek in Miami maar de miserie, de rauwheid van wie daar in de armoede zit en ook haar onoverkomelijk afkeer van geuren, hoogsensitief, kon ze niet aan. Deze Amerikaanse periode legt op pijnlijk wijze de ondergang van de Amerikaanse ziekenzorg bloot. De controverse tussen de begoedigden en de downtowners van Miami is hard. Stahlie neemt geen blad voor haar mond en schrijft zoals het is: “Als ze moesten pissen, dan pisten ze op straat. Als ze moesten poepen, dan poepten ze op straat. Ruzie. Seks. Alles onder de blote hemel en alles onder de onpartijdige Floridazon.”
Muilperen is een roman die zich vertakt in veel kleinere verhalen met personages die ook in hun leven muilperen hebben gekregen. Over mensen die hard met hun kop tegen muur van onze maatschappij zijn gebotst. Uitersten, van een jongen die alles heeft behalve liefde van zijn moeder en een jonge moeder die abortus pleegt omdat zij geen uitzicht meer heeft op haar leven (weze gewaarschuwd, dit is een passage niet voor doetjes) tot en ware thriller met een chagrijnige en obscene buurman van Lisette die door alle buren wordt gemeden maar die Lisette wil doorgronden. Stahlie beent haar personages uit tot hun pure waarheid, ook Lisette spaart ze niet. Het plot van een roman die onopmerkzaam overgaat in een nagelbijtende thriller is er een die je op de punt van je stoel zet. Ik was er eventjes niet goed van. Dat deze uitwaaiende vertelling niet echt kan afgesloten worden kan ik best begrijpen maar het plotse open einde was toch even, heel even maar, een domper op de feestvreugde. Slechts ‘even’ want na mijn lichte verbazing begon het verhaal pas echt goed op mij in te werken en begreep ik de ondertoon van angst doorheen het boek, de angst voor jezelf.
Jan Stevens, redacteur boekensite.gent
