Een caleidoscopisch en meeslepend debuut

Soms verschijnt er een debuutroman die meteen alles in zich draagt: stijl, inhoud, gelaagdheid en lef. Oroppa van Safae el Khannoussi is zo’n boek. Het zindert van energie, bruist van verhalen binnen verhalen, en daagt je als lezer voortdurend uit.

Oroppa gaat over hoe macht mensen kan dwingen tot daden waarvan ze nooit hadden gedacht ertoe in staat te zijn. En over wie weigert nog langer deel te nemen aan dat systeem. Van Amsterdam tot Parijs, van Tunis tot Casablanca hebben de personages nieuwe levens opgebouwd, achtervolgd door spoken uit het verleden. En gezamenlijk heffen zij het glas: op Oroppa!

Centraal staat Salomé Abergel, een Joods-Marokkaanse kunstenares die in Amsterdam woont, getekend door een verleden waar ze liever over zwijgt. In de jaren tachtig werd ze in Marokko zonder aanklacht vastgezet en gemarteld. Die ervaring – een nationaal trauma waar nog altijd een taboe op rust – weerklinkt in haar schilderijen, verborgen in de kelder van haar huis aan de Churchilllaan. Jaren later staat ze onverwacht oog in oog met haar vroegere folteraar, Yousef Slaoui. Het verleden slaat in alle hevigheid terug. Ze vlucht naar Tunis, ziek en opgejaagd, op zoek naar rust.

Maar Oroppa is veel meer dan haar verhaal alleen. We volgen ook haar zoon Irad, eigenaar van een Parijse kroeg waar nachtbrakers elkaar treffen. We ontmoeten de zorgzame restauranthouder Hbib, Hannah Melger – een galeriehoudster die Salomé probeert op te sporen – en mysterieuze figuren als Levi Shotz. Een bonte stoet personages opent telkens een nieuw venster op de wereld van dit boek.

De roman zit vol onverwachte perspectiefwisselingen, tijdsprongen en zijwegen. Oude vrienden duiken op, vergeten dagboeken worden gelezen, caféverhalen, droomscènes, krantenberichten en familiegeschiedenissen verweven zich tot een levendig geheel. Het is soms duizelingwekkend, maar die overdaad maakt de leeservaring juist zo rijk.

De stijl is beeldend en origineel. El Khannoussi toont zich een meester van het Nederlands, dat ze tot in de uiterste hoeken verkent.

Wat Oroppa bijzonder maakt, is hoe alles uiteindelijk samenvalt. Wat aanvankelijk los zand lijkt, blijkt een ingenieus web. Bij een tweede lezing vallen de puzzelstukken nog beter op hun plek – zoals de proloog, die ineens een diepere betekenis krijgt. Veel van de verhalen zijn geïnspireerd door ontmoetingen met familieleden en voorbijgangers. Het resultaat is geen willekeurige verzameling, maar een zorgvuldig gecomponeerd geheel.

Voor lezers die houden van gelaagde romans, meeslepende vertelkunst en stemmen die zelden gehoord worden, is Oroppa een absolute aanrader. Een krachtig, origineel debuut dat de grenzen van taal, tijd en continent overstijgt.