Een vergeten klassieker

Een wonderlijke, melancholieke en bij vlagen ronduit geestige roman over verlangen, vervreemding en de onmogelijkheid om het verleden echt los te laten. Reis bij maanlicht van de Hongaarse schrijver Antal Szerb (oorspronkelijk verschenen in 1937) leest opvallend modern, ondanks het tijdsgewricht waarin het ontstond. De roman volgt de jonge Hongaar Mihály die met zijn kersverse echtgenote Erzsi op huwelijksreis door Italië trekt – tot hij haar ‘per ongeluk’ achterlaat op een station, om vervolgens zelf in een existentiële odyssee verzeild te raken.

Wat begint als een klassieke reisroman ontvouwt zich tot een subtiel gecomponeerd innerlijk portret. Szerb beschrijft Italië met liefde, maar het zijn vooral de mentale landschappen van zijn hoofdpersonage die beklijven. Mihály’s obsessie met zijn duister-romantische jeugdvrienden, met wie hij rondhing in decadente fantasieën over dood en mystiek, haalt hem in op onverwachte momenten en plekken. Mensen uit zijn verleden duiken als vanzelf op: een priester geworden jeugdvriend in een klooster in Gubbio, de ongrijpbare Éva, met wie hij ooit de dood tartte, en de mysterieuze Szepetneki die als een schaduw rondwaart.

Szerb speelt met toeval, nostalgie en het tragikomische onvermogen om volwassen keuzes te maken. Zijn stijl is licht ironisch en verrassend soepel, zelfs in de diepte van existentiële bespiegelingen. Erzsi fungeert daarbij als nuchtere tegenpool, al is ook zij op de vlucht voor haar vroegere leven. Beiden ontdekken dat ontsnappen aan jezelf niet zo eenvoudig is. De terugkeer naar Boedapest aan het eind voelt tegelijk als een nederlaag en als een inzicht.

Hoewel de mannelijke personages soms doorspekt zijn met de genderopvattingen van hun tijd, laat de roman zich lezen als een scherpe reflectie op identiteit, volwassenwording en de kracht van herinnering. Reis bij maanlicht is tegelijk een psychologische roman, een reisverhaal en een filosofische vertelling – elegant, absurd en betoverend.

Voor lezers die houden van literatuur met een melancholische ondertoon, introspectieve personages en een vleugje absurdisme is dit boek een absolute aanrader. Denk aan de existentiële speelsheid van Milan Kundera, of de melancholie van Stefan Zweig, maar dan met een Hongaarse twist. Een vergeten klassieker die het verdient om herontdekt te worden.