Vorm en inhoud

In haar debuutroman Tosca hanteert Maud Vanhauwaert meesterlijk de thema's van waarheid en werkelijkheid, vervreemding en verwondering. Vanhauwaert heeft een intense, boeiende en creatieve eerste roman gecreëerd waarin vorm en inhoud op briljante wijze samensmelten. De titel, ontleend aan het onvertaalbare Russische woord 'toska', neemt de lezer mee in de draaikolk van een verslindende obsessie. 'Toska', vergelijkbaar met het Portugese 'saudade', is zo'n subtiel onvertaalbaar woord dat een wereld van melancholie en lijden verbergt, intrinsiek verbonden met de volksaard.

May, een docente en vertaalster Russische poëzie, heeft een solide relatie met haar vrouw Lou, maar hun kinderwens eindigt steevast in teleurstelling. Na een lezing ontmoet May Aline, een jonge vrouw met emotionele problemen. Aline is zeer terughoudend, spreekt nauwelijks en communiceert alleen schriftelijk. Ondanks Aline's geslotenheid voelt May een aantrekkingskracht en probeert ze de emotionele barrières te doorbreken. Gaandeweg ontdekt May de trauma's van Aline en begrijpt waarom ze zo zwijgzaam is. De roman verkent een toxische relatie waarin beide vrouwen iets zoeken, waarin de grens tussen feit en fictie vervaagt, en waardoor het steeds moeilijker wordt te bepalen wie wie parasiteert.

Het verhaal wordt voortgedreven door een snel tempo, heeft doordachte versnellingen, onderbrekingen en wendingen op strategische momenten, waardoor de lezer nagelbijtend blijft lezen en zich afvraagt of het wel goed zal aflopen. Vanhauwaert onthult pas in de laatste pagina's hoe minutieus het weefsel van het boek is samengesteld.

Voor de auteur zijn woordbeeld en typografie van essentieel belang; de vormgeving is meer dan slechts een aspect van de roman. De roman wordt gepresenteerd als een lange brief van May aan haar redacteur Daniël, afgewisseld met gedichten die een volledige rechterpagina vullen, met een lege linkerpagina ernaast, waardoor het boek de uitstraling heeft van een uitgestrekte dichtbundel.

De intrigerende roman weet op bijzonder knappe wijze liefde en afkeer, leven en dood, verlangen en verdriet voortdurend dichtbij elkaar te brengen. Een aanrader.