Maurice Maeterlinck : Deel 2 : Maison Maeterlinck- Spiegelproductie theaterklas Wisper

6 februari 2023

De theaterklas van Wisper maakte een spiegelproductie van de Maeterlinckproductie van Thom Luz in NTGent. Op 21 januari 2023 vond hun voorstelling De dagen dat we niet leven gebaseerd op het werk Les aveugles (De blinden) van Maurice Maeterlinck plaats. Redacteur Christel Van Renterghem vertelt over deze unieke ervaring.

Het is voorbij ! Op 21 januari 2023 hadden we de première van onze voorstelling De dagen dat we niet leven gebaseerd op het werk Les aveugles (De blinden) van Maurice Maeterlinck. Na maandenlange voorbereiding, mochten we voor een uitverkochte zaal in NTGent Minnemeers onze prestatie neerzetten. Het was best spannend.

CVR2

Vooral na het zien van de productie van regisseur Thom Luz in NTGent op 16 december 2022 begon het bij ons door te dringen, dat het wel voor serieus was. Na de kerstvakantie verhoogde de frequentie van de repetities en moesten we onze tekst kennen. Corona, griep en verkoudheden maakten het ons niet gemakkelijk, want af en toe was er iemand ziek. Nochtans was iedereen heel gemotiveerd en wilde absoluut mee op de planken.

Het gedicht van Elke Van De Walle ( collega-acteur) is een perfecte weergave van onze motivatie en overgave om samen deze productie te maken.

Met plezier
hebben we meegedanst
op de akkoorden
Van jouw creatief proces
Hebben we mee getrild
Als Maeterlinck blinden
In een bad vol licht
Schijnend op wat ooit was
Zoekend in de duisternis
In een wolk vol mysterie
Wachtend
op wat komen zou
En we zijn gekomen !!
In een crescendo van repetities
tot het ultieme hoogtepunt !

Een productie hangt grotendeels van de acteurs af, maar de regisseur dirigeert. Hij zet de lijnen uit, creëert het kader, denkt aan praktische zaken, zoals geluid en licht. Met Jonas Bossuyt konden we het niet beter treffen.

Graag heb ik dan ook een interview met onze ‘ meester Jonas’ :

Hoe kom jij, als ingenieur, terecht in het theaterwereldje?
Ik heb drie jaar gewerkt als industrieel ingenieur op de afdeling productontwikkeling, maar ik miste diepgang, voldoening. Op het einde van mijn leven wil ik niet in mijn bed liggen met de gedachte : ik heb nu mijn hele leven lampen ontworpen. Een job is zo belangrijk. Toen dacht ik : ik ga de wereld redden en ga verder studeren voor burgerlijk ingenieur met als specialiteit nucleaire fusie. Dat was een Europese studie, ongeveer de zwaarste studie in die richting. Het was een grote flop, want ik had geen goede basis. Ik verlegde mijn focus en begon wiskundeles te geven. Dat doe ik nog altijd graag. Maar ik had het gevoel dat er nog altijd iets ontbrak en ik kwam op het idee om bij Wisper een theatercursus te volgen. Vanaf de eerste les bij Eva De Mulder werd ik verliefd op theater. Alle zintuigen werden wakker.

Cvr4

Sindsdien is dit mijn passie geworden en wilde ik daar professioneel iets mee doen. Ik ben naar de toneelacademie in Maastricht getrokken, maar werd pas na mijn derde toegangsexamen geselecteerd. Ik was 35 jaar. De opleiding was parttime en duurde drie jaar. Daarnaast gaf ik deeltijds wiskundeles. Dat was wel pittig. Op mijn 38e ben ik afgestudeerd en toen kwam corona. Mijn afstudeerproject ‘ het proces’ van Kafka heb ik niet kunnen opvoeren. Wat ik met jullie gedaan heb, was eigenlijk mijn tweede echte productie.

Nadat we een theaterlessenreeks bij jou gevolgd hadden, waren we zo enthousiast, dat we aan Wisper vroegen of we lessen konden volgen met aan het einde een echte voorstelling in een echt theater. Wat was jouw eerste reactie daarop?
Ik vond dat een aantrekkelijk voorstel. Het aantal deelnemers baarde mij wat zorgen, want jullie waren met vijftien. Ik dacht wel : niet iedereen zal zich opnieuw inschrijven. Maar daar had ik het mis. Joke van Wisper gaf mij het definitieve getal 16.
Dat was efkes schrikken, maar ik bleef het een leuk idee vinden om niet alleen les te geven, maar ook naar een doel toe te werken.

Hoe kom je erbij om een spiegelproductie te maken? En dan nog werk van Maurice Maeterlinck?
Dat was niet mijn keuze. Het was de keuze van Wisper. Hoe ze bij het NTG terecht gekomen zijn, weet ik niet. Maar spiegelproducties bestaan al langer. Een vriend van mij deed een spiegelproductie ‘ dissidenten’ in het NTG.

CVR1

Ik had de keuze tussen ‘ dissidenten’ en Maeterlinck. Ik wilde iets nieuws en Maeterlinck kende ik niet. Ik heb het altijd voor dingen die ik niet ken.

Hoe begin je als regisseur daar eigenlijk aan?
Ik heb mij verdiept in de persoon Maeterlinck en zijn werk door zijn biografie en vooral veel gedichten te lezen. Het boek waarin ik de meeste informatie vond was ‘Gedichten, toneel en proza’ van Maurice Maeterlinck in de reeks Pantheon der winnaars van de Nobelprijs voor literatuur.
Elke regisseur heeft zo’n beetje zijn eigen manier van werken. Eerst heb ik gekeken wat Maeterlinck allemaal geschreven heeft. Dan de vraag gesteld : wat triggert mij? Daarbij heb ik associaties gemaakt, opgeschreven wat ik voelde, wat ik dacht. Daarnaast heb ik jullie inspiratie gevraagd. Ik heb geprobeerd om veel van jullie inspiratie in het stuk te steken, maar dat lukte niet. Jullie waren met te veel en hadden goede ideeën. Pas dan heb ik de keuze gemaakt voor Les aveugles. Ik vond het een mooi stuk. Veel van jullie ideeën pasten in het verhaal.
Samengevat: wat doet een regisseur? Materiaal verzamelen en onderzoeken. Ik heb een soort puzzel gemaakt en dan de stukjes apart bewerkt. Daarbij constateerde ik dat ik sommige moest wegdoen en nieuwe bijmaken. Op het einde, bij de laatste repetities heb ik ze in elkaar kunnen steken.

In het begin van de lessen, wisten we, als deelnemer, niet waar de oefeningen die we moesten doen naartoe gingen. Was dat voor jou direct duidelijk, of was het een proces?
Met een script heb je als regisseur altijd een houvast. Ik had een verhaal van mensen die in een bos zitten en daar uiteindelijk sterven. Maar daarnaast wilde ik ook enkele extra lagen aan toevoegen. Ik wil dat altijd doen, soms doe ik dat te veel, waardoor mensen het niet snappen. Hier heb ik een extra laag bijgevoegd. De blinden vertellen eigenlijk het verhaal over de mens, die fris en jeugdig geboren wordt en naarmate hij ouder wordt meer een meer aftakelt en tot het besef komt dat hij niet onsterfelijk is. Het is voor mij een combinatie van weten waar ik naartoe wil, het onderzoeken ter plekke op het podium en kijken wat er gebeurt.

Wat waren voor jou de uitdagingen?
Met zestien deelnemers dergelijk project doen is best wel pittig. Tot nu toe heb ik nog niet veel voorstellingen gedaan en dat was maar met zes of zeven acteurs. Ik vond het moeilijk, omdat er altijd mensen afwezig waren voor één of andere reden. Daardoor ga je bij de repetities maar traag vooruit. Ten tweede, als ik lesgeef in drama ben ik individueel bezig met de acteur en begeleid ik zijn/haar avontuur in het theater. Dat vind ik heel fijn om doen. Ik had hier het gevoel dat ik dit minder gedaan heb door het grote aantal deelnemers. Ik was meer bezig met het geheel, het verhaal, de spanning. Het stuk op zichzelf was ook een hele uitdaging. De werken van Maeterlinck zijn heel subtiel. Hij werkt zelf al met symbolen waarbij ik als regisseur nog een interpretatie geef en dan wordt dit al vlug een symbool van een symbool. Dat maakt het complex voor de toeschouwer.

Na het zien van de voorstelling in NTGent juist voor de kerstvakantie, begon het door te dringen dat het nu wel voor serieus was. Wat bracht deze voorstelling bij jou te weeg?
Bij de nabespreking had ik het gevoel : wij zijn goed bezig ! De moeilijkheid hier, is dat je gaat vergelijken. Thom Luz is een professionele regisseur die al een tijdje bezig is en een goede naam heeft. Ik heb daar wel inspiratie opgedaan, bijvoorbeeld : het mag soms stil zijn op het podium.

Zou je het aandurven om opnieuw met ons een productie te maken?
Sowieso wel. Ik was aan het denken om deze productie terug op te pikken en uit te breiden naar een volwaardige voorstelling. Maar zestien is te veel. Ik vond het wel leuk en leerrijk, maar mijn energie ging te veel naar het organiseren. Daarin heb ik geen zin meer. Los daarvan is er nog veel potentieel in het stuk en weet ik hoe we daar verder zouden kunnen op door werken.

Jonas, hartelijk dank voor dit interview en vooral voor de fijne begeleiding bij ons grote avontuur op de planken. Het was een ervaring om nooit te vergeten en misschien ook het begin van een nieuwe samenwerking.

Lees over wat hieraan vooraf ging in Maurice Maeterlinck: Deel 1.

Christel Van Renterghem

CVR3