Het kantelpunt van de oorlog
Herman Van Goethem, gekend als historicus en rector van de Antwerpse universiteit heeft een inktzwarte pagina toegevoegd aan de havenstad Antwerpen tijdens de tweede wereldoorlog.
Dit boek bevat vier hoofdstukken met telkens een onderverdeling in 54 korte verslagjes die handelen over de Duitse aanwezigheid en deportatie van joden in de stad Antwerpen. In het begin waren velen nog euforisch over de opmars van het Duitse leger, maar naarmate hun slagkracht verminderde wisten velen plots niet wat voor kant te kiezen. Eerst de held uithangen om vervolgens de huik te keren. De ouderen onder ons zullen wel eens gehoord hebben over deze duistere Antwerpse geschiedenis en voor de jongeren is het misschien wel nuttig om lezen omdat de auteur hier delicaat beschrijft hoe een stadsbestuur ertoe komt om een bezettingsmacht alsnog te tolereren en zelfs zonder scrupules hun medewerking te doen verlenen. U kunt het bijna niet voorstellen hoe onze eigen politiediensten en hogere magistraten hang en spandiensten verrichten om aan zo een gruwelijk feit mee te doen. Anderzijds waren er ook politiemensen die nog moreel hadden en sommige deportaties trachten te saboteren of mensen op z'n minst op voorhand te verwittigen. Sommige verhalen zijn schrijnend om lezen, ook al is het 80 jaar geleden. Na de oorlog ontsprongen velen alsnog gerechtigheid. In het begin was de straf streng maar milderde algauw met het vorderen der jaren. De toenmalige burgemeester kwam er nog goed vanaf maar is na lange tijd en ook mede dankzij doorgedreven speurwerk alsnog zijn bekendheid kwijtgeraakt.
In tegenstelling tot Brussel waar de burgemeesters in eerste instantie weigerden om mee te werken, maar na enige tijd werden ze alsnog door de Duitsers gedwongen op non actief gezet.
Het blijft een beklijvend boek omdat deze gruwelijke feiten onder onze neus afspeelden, terwijl er velen stonden naar te kijken. Administratie, spoorwegen, ambtenaren, zakenlieden en profiteurs maken van deze gebruik om hun eigen ding te doen. Sommigen uit schrik, anderen uit opportunisme. Altijd zijn er mensen die in rare omstandigheden iedereen die ze kennen zouden gaan verklikken.
Na het lezen van dit boek zal men met een ander gezicht sommige straatnamen en plekken in onze koekenstad onder ogen moeten zien.
