Een ongelijke strijd in het maquis van Kwilu (1963-1968)
In Abo. Een vrouw in Kongo (1992) van Ludo Martens staan enkele zeldzame foto’s. Een van de foto’s is bijzonder aandoenlijk. Hij toont Léonie Abo te midden van een equipe partizanen. De foto is gemaakt op 31 juli 1966 door Antoine Kayoko. De partizanen strijden onder de leiding van Pierre Mulele, voormalig minister van Onderwijs in de regering van Patrice Lumumba (1960). Vanaf 1963 tot 1968 voeren zij een maoïstisch geïnspireerde guerrillastrijd in het maquis van Kwilu.
Maar deze foto toont in een oogopslag hoe ongelijk de strijd verloopt. En hoe tragisch de afloop zal zijn voor deze jonge mensen die geloofden in de betere wereld die Mulele hen voor ogen hield. De partizanen poseren met hun wapens. Sommigen dragen een baret net zoals Che Guevara. Een van de strijders draagt een bril, die lichtjes is scheefgezakt. Een andere een helm met veren. Niet alle strijders beschikken over een wapen. Wie een poupou bezit, een geweer met lange loop, staat vooraan. Maar er zijn ook een machete en pijl en boog te zien.
De foto voorspelt reeds de afloop van de strijd. De partizanen, die oorspronkelijk met wel duizend leden waren, en behoorlijk georganiseerd, zullen door het leger van Mobutu genadeloos in de brousse worden opgejaagd en vermoord. Samen met de dorpelingen die hen voorzien van voedsel. In de periode die volgde op de moord op Pierre Mulele in 1968, worden de overblijvende partizanen tijdens de ‘pacificatie’ op gruwelijke wijze verminkt en gedood. Net zoals de dorpelingen die hen ondersteunden.
Ludo Martens schreef een indringend boek over Léonie Abo, een van de echtgenotes van Pierre Mulele, die als jonge verpleegster samen met hem verbleef in het maquis. Het boek lijkt gebaseerd op haar getuigenis en op de schriften die zij bijhield. We krijgen een bijzonder beeld van een guerrillastrijd in de brousse. En tegelijk een kijk op de Afrikaanse cultuur, waar geschillen worden beslecht in een tribunaal dat vooral bestaat uit zang en spreekwoorden. Abo bevecht haar plaats als vrouw gelijk aan die van de man. Het bijgeloof is wijd verspreid. Net zoals het meedogenloze geweld.
Synopsis
De door Ludo Martens neergeschreven herinneringen van Leonie Abo, vrouw van de door Mobutu vermoorde rebellenleider en van hun beider strijd in het maquis van Kwilu. Het boek beschrijft haar leven vanaf haar geboorte (1945) in Malungu in de Kasaï, tot begin 1969, korte tijd nadat haar man werd omgebracht en zij, voor het regime op de vlucht, naar Kongo-Brazzaville trekt. Het is een verslag van een idealistische en ideologische strijd voor een beter bestaan tegen de koloniale en postkoloniale machten en hun zetbazen, die echter op een compleet debacle eindigt.
