Uit Rusland met liefde

Alexandr Poesjkin. What's in a name? Engeland heeft Shakespeare, Duitsland Goethe, Italië Dante, Rusland Poesjkin. Schrijvers als nationale halfgoden.

De flamboyante Poesjkin is de auteur van het allereerste moderne Russische proza: de korte roman De kapiteinsdochter (1837).

Met de Kozakken- en boerenopstand tegen Catharina de Grote als historische achtergrond (1773-74) krijg je een wervelende vertelling vol spanning, humor en ontroering. Het is vooral knap hoe Poesjkin tussen de lijnen een pleidooi houdt voor humanisme. Het sprankelende Nederlands is de verdienste van de slavist Hans Boland, alom geprezen voor zijn meesterlijke vertaalwerk van het oeuvre van de Russische Dichter des Vaderlands.

Zin in grootse literatuur die zich als een spannende actiefilm aandient? De ik-verteller Pjotr Grinjov (nog voor zijn geboorte als gardesergeant in het leger geregistreerd!) staat te popelen om je mee te nemen op Russisch avontuur.

Want wat gebeurde er?

Palasja, een pokdalig tonnetje dat over de was ging, en Akoelka, die aan één oog blind was en de koeien molk, deden op een dag gezamenlijk in tranen hun beklag bij mijn moeder over msjeu, die misbruik had gemaakt van hun onschuld, waardoor zij verleid waren tot de zonde des vlezes. Moeder vond dat je met zulke dingen niet moest spotten en sprak vader erover aan. Die liet er geen gras over groeien. Waar dat Franse canaille zat, wou hij weten. Msjeu was les aan het geven.

Vader stevende mijn kamer binnen. Op de sofa sliep Beauprez de slaap der rechtvaardigen. Zelf was ik druk in de weer. Er was namelijk een wereldkaart voor mij besteld uit Moskou, en die hing al een tijdje nutteloos aan de muur, hoewel het formaat en de kwaliteit van het papier mij niet te versmaden leken. Dus had ik besloten er een vlieger van te maken. Het tukje van de leraar benutte ik om de daad bij het woord te voegen. Juist toen ik bezig was een vezelstaart aan Kaap de Goede Hoop vast te plakken stond vader ineens voor mjn neus. Ter stimulering van mijn geografische interesse kreeg ik een draai om mijn oren. Vervolgens maakte vader mijn leraar heel onvoorzichtig wakker om hem de mantel uit te gaan staan vegen. Het slachtoffer wilde overeinde komen maar was daar niet toe in staat: de arme Beauprez was stomdronken. In dit geval was goede raad niet duur. Hij werd aan zijn kraag omhoog gehesen, de deur uit geschopt en diezelfde dag nog van het erf gejaagd, tot onbeschrijfelijke vreugde van Archip. Daarmee was er een einde gekomen aan mijn scholing. (p. 11)