Sommige dingen blijven hetzelfde

Johanna is dement en ligt op sterven. Haar dochter Anna bezoekt haar en begint zich af te vragen wie haar grootmoeder Hanna was. Omdat Johanna niet meer in staat is antwoord te geven op haar vragen, gaat Anna zelf op zoek.

Het stille verbond tussen vrouwen wordt op een prachtige manier beschreven in de roman Anna, Hanna en Johanna van Marianne Frederiksson. Dit meeslepende portret van drie generaties vrouwen, hun moeizame relatie in een veranderende wereld blijft zoveel jaar na verschijnen nog steeds bekoren. Het boek neemt de lezer mee op reis door het leven van drie vrouwen die onder zeer verschillende omstandigheden hun positie moeten bevechten.

De vijf delen van het boek zijn in een wisselend personaal perspectief geschreven. Het verhaal begint met kleindochter Anna, vervolgens komen grootmoeder Hanna en moeder Johanna aan bod. Hanna wordt beschreven, Johanna beschrijft zichzelf en Anna combineert het geheel. De delen van Anna zijn het meest intimistisch geschreven. Er komen weinig beelden in het boek voor, de schrijfstijl is sober en direct met enkele beschouwende fragmenten.

Frederiksson toont op een ingetogen manier aan hoe we worden beïnvloed door wat onze moeders ons leerden. Ze laat zien hoe ‘oeroude patronen worden doorgegeven van moeders op dochters die nieuwe dochters krijgen, die nieuwe dochters, …’ Het thema van Frederiksson is de positie van de vrouw die ondanks de vooruitgang en het streven naar gelijkheid toch in wezen niet heel veel is veranderd. Wat het lot van de dochter, de moeder en de grootmoeder in deze roman relateert, is dat ze zich allen laveren in een ondergeschikte positie jegens een man. Het zijn de moeders die de afhankelijkheid van een man doorgeven aan hun dochters. Een sofa en de familiejuwelen verbinden de levens van de drie vrouwen. Het zijn symbolen voor de waarden van vroeger die worden overgedragen van generatie op generatie. Ook 'Anna' in de namen van de drie generaties wijzen erop dat sommige dingen toch hetzelfde blijven.

Het boek beschrijft niet alleen de levens van de drie hoofdpersonages maar vertelt ook over het veranderende Zweden uit de vorige eeuw. Een mooi boek en een fijne leeservaring.