Een doolhof.

In De plaats van de ster gaat het er onstuimig aan toe. Genadeloos word je door de jonge Modiano meegezogen in een zwart gat, een zwart gat van nog zwartere humor. Eerst glimlach je nog, maar geleidelijk aan geraak je geïrriteerd, geïntimideerd, degoût en vertwijfeling sleuren je dieper en dieper. Gedesoriënteerd zoek je de plaats van de ster.

Schlemilovitch, de verteller van dienst. Schlemilovitch een antisemitische Jood of een joodse antisemiet. En Schlemilovitch geniet ervan als je het weer eens niet weet. Waar zijn we? Welk moment? Dit kan toch niet! Schlemilovitch smult ervan je te desoriënteren, terwijl hij gestaag zijn onwaarschijnlijk relaas door blijft vertellen. Hij collaboreert, verklikt en treedt zelfs in dienst van de Gestapo. Maar Schlemilovitch is niet degoutanter dan de medeplichtigen met duister-idiote gedachten.

Een waslijst schrijvers spoken met je mee. Sachs en Céline, Gérard de Nerval en Verlaine, Proust en Jean Paul Schweizer de la Sarth,... Dit is geen novelle, maar een ganse bibliotheek, een literair doolhof waarin Schlemilovitch je doet verdwalen, dolend zijn onvermijdelijk lot tegemoet.

De plaats van de ster sluit zich aan bij Zweigs woorden uit De wereld van gisteren, woorden over de 'Unlust an der Kultur', over 'de donkere machten die hun aandeel hadden in de wilde roes waarin alles door elkaar liep, opofferingsgezindheid, zin voor avontuur en simpele goedgelovigheid, de oude magie van de vlaggen en de patriottische woorden - deze angstwekkende, in woorden nauwelijks te beschrijven roes van miljoenen, die een ogenblik lang de grootste misdaad van onze tijd een wilde en bijna meeslepende betovering verleende.'

(Een wilde roes die nog altijd duizenden en duizenden levens verwoest, Ismail en Benjamin verblind en verbind.)

Dit "nachtmerrieachtig pamflet neergepend door iemand die niet goed wakker is geworden" (Modiano) is hard en confronterend, maar je moed als lezer wordt meer dan beloond.