Contempleren op eenzame hoogte

De toverberg is een van die mythische boeken waar elke literatuurliefhebber al van gehoord heeft. Zo een boek dat op je "must read" lijstje staat en dat misschien zelfs een plekje in je boekenkast heeft veroverd maar waarvan je het effectieve lezen blijft uitstellen. Omdat het een dikke kluif is. Negenhonderd pagina's vol filosofische overpeinzingen en levensbeschouwingen. Een boek waar we in deze tijden van sociale media en een continue stroom aan prikkels eigenlijk geen geduld meer voor hebben. Maar laat dat nu net zijn waar De Toverberg over gaat: de keuze om je bewust af te zonderen en even stil te staan bij mens en maatschappij. Collectief ontprikkelen en je gedachten ordenen, in een idyllisch kuuroord. Een mijmering over het begrip tijd, hoe we die ervaren en invulling kunnen geven.

Het moet gezegd: ook ik begon met een bang hartje aan dit boek. Want, zou ik wel genoeg doorzettingsvermogen en concentratie aan de dag kunnen leggen om 900 pagina's zonder écht merkwaardig plot te lezen? Wel ... absoluut. Meer zelfs, een volmondig ja. De Toverberg is een magistraal boek dat de lezer ongelofelijk beloont voor zijn reis. Met interessante inzichten, onvergetelijke personages en het gevoel ook zelf als herboren te zijn teruggekeerd van een sanatorium in het rustieke Zwitserland.

Het plot laat zich vrij eenvoudig samenvatten. De jonge Hans Castorp gaat zijn neef Joachim drie weken bezoeken tijdens diens verblijf in een kuuroord in Davos, vooraleer hij begint aan het echte leven als ingenieur. Wat start als een blitzbezoek mondt uit in een verblijf van 7 jaar, nadat bij Castorp verdachte vlekjes op de longen worden ontdekt. Doorheen de jaren maken we kennis met allerlei medebewoners in het kuuroord, die elk op hun manier Hans doen nadenken over de stand van het leven. Zo worden we betrokken in een aantal epische intellectuele discussies tussen de humanist Mr. Settembrini en de Jezuïet Mr. Naphta, die elk hun visie op mens en maatschappij proberen te slijten aan het hoofdpersonage. Maar ook de romance tussen Hans en Klavdia Chauchat blijft bij. Net als de vele kleine, grappige interacties tijdens de maaltijden in het sanatorium.

Terugblikkend op mijn verblijf in De toverberg kan ik enkel concluderen spijt te hebben niet eerder aan dit monumentaal boek te beginnen. Is het een zware rit? Wel, nee ... eigenlijk niet. Het boek leest best vlot en bevat ook de nodige luchtigheid om je als lezer betrokken te houden. Akkoord, sommige discussies en gesprekken doorheen het verhaal kunnen pagina's lang blijven doorgaan. Waarbij sowieso je aandacht soms verslapt of afdwaalt. Maar laat dat nu net ook het centrale idee van het boek zijn: de tijd nemen om je gedachten te ordenen. Wat in dat geval ook letterlijk gebeurt.

Voor iedereen die al een tijdje twijfelt om aan dit boek te beginnen wil ik vooral één tip geven: de reis is belangrijker dan de eindbestemming. Laat je vooral niet afschrikken door de monumentale dikte van De toverberg maar je gewoon meenemen op sleeptouw en zien waar en wat de leeservaring je brengt. Denk nog niet aan de grote stapel boeken die op je ligt te wachten om te lezen nadien maar voorzie de tijd en ruimte om te genieten van het monumentale werk dat voor je ligt.

Voor iedereen die nog geen plannen had of misschien zelfs nog nooit van De toverberg had gehoord: doe jezelf een louterende ervaring cadeau en begin gewoon aan dit boek. Je wordt sowieso beloond met een leeservaring die nog lang zal nazinderen.