Caputa!!

Donderdag 19 mei 2022, Eurosport 1, een kippenvelmoment. Het peloton van de Giro d'Italia zoeft in een lange sliert langs de haarspeldbochten van de Passo del Bocco naar beneden. Piepende schijfremmen, ratelende kettingen, grommende moto's, toeterende auto's, het wieken van de helicopter. Toch heerst er een eigenaardige, bevreemdend stil op het scherm. Sportcommentatoren Jeroen en Karsten zwijgen, zeggen geen woord, doorbreken, bijna beneden, enkel de stilte om een brief voor te lezen, een brief van een zus aan haar broer. En dan zwijgen ze weer, tot laatste renner beneden in het dal is. Zwijgen en stilte als een krachtig eerbetoon.

Elf jaar geleden, op 9 mei 2011, rijdt de roze karavaan ook over de Passo del Bocco, en wanneer het peloton aan de afdaling begint, is het volledig versnipperd. In kleine verspreide groepjes stort het zich naar beneden, de afdaling in. In één van die groepjes schuilt een renner die ervan droomt deze etappe op zijn naam te zetten, maar hij moet een stevige kloof dichten, dus schiet hij als een pijl naar beneden. Hij laat het groepje waarmee hij naar boven klom achter zich en zet de achtervolging in. Op een kort recht stuk kijkt hij even achterom, ziet zijn voorsprong, maar dan plots raakt zijn pedaal de stoeprand, wordt hij aan enorme snelheid en kracht tegen de rotswand geworpen en komt hij met een dodelijke smak tegen het asfalt. "Caputa Leopard", klinkt het op de wedstrijdradio. Daar in de groene heuvels van Ligurië eindigt zijn droom. Nooit zal hij het dal bereiken. Nooit zal iemand in de Giro nog het rugnummer 108 opspelden. Wouter Weylandt, 26 jaar en net vernomen dat hij binnenkort vader gaat worden, sterft ter plaatse.

De dood raast, rijdt altijd mee in het peloton, loert en grijnst over de schouder van de renner.

Bijna kwart eeuw geleden. Vijf jonge renners, Iljo, Dimitri, Kurt, Bert en ook Wouter, vormen een mini-peloton, harden de benen op het jaagpad langs de Schelde tussen Gent en Oudenaarde. Het Scheldepeloton. Er wordt luidop gedroomd van klassiekers, grote rondes en spannende zesdaagse, van records, podia en klassementen. Een tijd later versieren ze alle vijf een profcontract. Maar roem en eer zal hun deel niet echt worden, integendeel.

'Alles wat ooit zo fantastisch leek, stond plots allemaal op de helling' (p123) en 'ze voelen hoe de buitenwereld hen uit het wiel rijdt' (p138). 'De toekomst is in gevaar, de wereld lijkt niet met bladgoud bekleed. Ze grijpen een boomtak vast in een wassende rivier, maar hoe stevig je je ook vasthoudt, de stroom is te sterk' (p148). Wielrennen is een hard theater.

Bahamontes-journalist Matthias R. Declercq brengt in 'De Val' hun pakkende, spijtig genoeg waargebeurd verhaal op magistrale wijze. Hij legt alle puzzelstukjes voorzichtig en op subtiele wijze bij elkaar in een bij wijle poëtische en bevlogen taal zonder ooit klef te worden. 'De Val' is meer dan een boek over de koers, het is ook een verhaal over volwassen worden, leven en dood, over vriendschap en gebroken dromen, over vallen en weer moeizaam rechtkomen, over de rafelranden van de koers. 'De Val' leest als een rollercoaster vol tragiek, maar bevat ook humor en schoonheid. 'De Val' is een beklijvende leeservaring met een speciale bijrol voor onze stad Gent en zijn stroom de Schelde. Een echt aanrader, en dat niet alleen voor hen die net de Giro hebben uitgekeken.

Jonas Vandroemme schreef voor Vreemderdanfictie terecht het volgende over dit grootse kleinood:

"Matthias Declercq stileert de werkelijkheid, maar creëert geen helden of kartonnen personages. Het verhaal is opgetekend zoals het wordt herinnerd, door de mensen die hele flarden of slechts een klein deeltje van dichtbij meemaakten. Achteraan het boek staat een indrukwekkende bronnenlijst. Niet van naslagwerken, maar van mensen. Het resultaat is – in de woorden van Frank Westerman – ‘literatuur van de feiten’ in zijn puurste vorm. Dit is meeslepende non-fictie van de bovenste plank: een ellendig mooie vertelling, maar ook een rauwe en correcte reconstructie van een bloedstollende kluif sportgeschiedenis. Opvallend: de auteur maakt deel uit van een schrijverscollectief dat ‘Jaagpad‘ heet. Op hun website staat een introductietekst die perfect omschrijft hoe dit boek tot stand moet zijn gekomen: “Jaagpad houdt van mensen. En van taal, het bed waarin ze samen landen. Jaagpad neemt tijd voor de mens, zijn vertelling, zijn landschap. Met zachte pen neergeschreven, naast de rijbaan waar het flitst.”"

De Val vormde de basis voor de Vrt-documentaire Het Scheldepeloton.