Muizen zijn haar beste vrienden

Muizen leven gemiddeld twee jaar. Alles gaat snel en er gebeurt heel wat in een muizenleven.

De Nederlandse auteur, muzikant en filosoof Eva Meijer schreef in Muizenleven over het leven van de muizen die ze bij zich in huis nam. Ze kwamen bij haar terecht omdat in Nederland een project loopt waarbij muizen, nadat ze een periode opgetreden hebben als proefdier in een labo, geadopteerd kunnen worden.

Eva Meijer vertelt aandoenlijk over haar huisdieren. Zoals mensen hand in hand zitten, zitten muizen staart in staart. Muizen trappen - letterlijk - nooit op elkaars staart. Voor ze dat dreigen te doen, leggen ze met hun handje de staart van de ander aan de kant. Staarten zijn een communicatiemiddel voor muizen. Hun plas en hun geur zijn dat ook. Wat ze met hun geuren precies bedoelen, kon Meijer ook niet achterhalen. Evenmin begrijpt ze volledig de boodschappen die muizen tegen elkaar piepen. Daarvoor zijn een aantal van hun klanken te hoog. Een mens kan ze niet horen. Muizen zijn schone dieren. Ze verzorgen hun lichaam goed en zorgen dat het proper blijft. Ze plassen en poepen op vaste plekken in hoekjes en doodlopende straatjes in hun ingenieus hok ten huize Eva Meijer.

Meijer beschrijft het ritueel van muizen die elkaar wassen en hoe dat bij elke individuele muis er anders aan toe gaat. Schattig, zou je zeggen, maar dat is niet hoe Meijer het bedoelt. Ze bedoelt het ook niet wetenschappelijk. Maar als dierenliefde. Daarom speelt ze ook zowat dagelijks een uur gitaar of ukelele of viool met de muizen als aandachtig publiek.

'Voor de muizen zorgen is een van de belangrijkste, meest zinnige dingen die ik tot nu toe in mijn leven heb gedaan.'

Geen twee muizen zijn dezelfde. Meijer leerde ze na verloop van tijd onderscheiden. Ze heeft ze ook allemaal een naam gegeven. Ze schrijft over ondernemende muizen, zachtaardige muizen, muizen die een intieme vriendschap met elkaar uitbouwen, zieke muizen. Met een zieke muis gaat Meijer naar de dierenarts. Dat zegt ze alsof het de evidentie zelf is. Om de zieke gerust te stellen, neemt ze altijd een paar andere gezonde muizen mee als gezelschap. Eén van de muizen, Bullie, was bijzonder geschikt voor die rol. Meijer vertelt verontwaardigd hoe slecht de muizenzorg voor zieke dieren in Nederland is georganiseerd.

In de tweede helft van het boek wordt er uitgezoomd en komt de filosoof Eva Meijer aan het woord en stapt ze in een politiek en juridisch discours. Proefdieren hebben er nooit voor gekozen om labotesten te ondergaan. Alle dieren moeten het recht op keuzevrijheid en bewegingsvrijheid hebben. Dieren gevangen houden in hun eigen vuil in het labo is behalve slavernij ook mishandeling.

Een gemeenschap bestaat niet alleen uit mensen, maar uit mensen en andere dieren. Die andere dieren hebben evenveel 'werkrechten' als de mens. Hoe zou een meersoortige samenleving eruitzien gebaseerd op gelijkwaardigheid? Ik moest me schrap zetten om mee te zijn met de redenering van Eva Meijer over meersoortige communicatie waarbij zij overleg nodig vindt tussen de menselijke en de niet-menselijke dieren. Ik zie de razende kolos van 40 kilo op vier benen van mijn buurman, die zijn baasje 's avonds op wandel meeneemt, niet direct als een vreedzame en ook niet als een geduldige gesprekspartner. Het keffertje dat hem op zijn wandeling kruist, denkt er volgens mij net zo over.

Na het lezen van Muizenleven zal je nooit meer een muis als een inwisselbaar vies dier zien waar je in je huis zo snel mogelijk van af wil geraken door het op een al dan niet pijnlijke wijze te vermoorden. Ik vermoed dat dat ook één van de bedoelingen van Meijer was met Muizenleven. Lectuur die de vanzelfsprekendheden in vraag stelt. Dat vind ik best wel uitdagend.