21.4.21/13a: Voor James

Wat betekent het om zwart te zijn in het land van de vrijheid?

Op die vraag tracht James Baldwin antwoord te geven in twee beklijvende brieven die hij schreef aan zijn neef en naamgenoot James. Eindelijk werden deze moedige getuigenissen in het Nederlands uitgegeven, voorafgegaan door een krachtig voorwoord van Gloria Wekker.

In Niet door water maar door vuur speelt Baldwin het klaar om op een niet-aanvallende manier niets van de illusies van de witte wereld heel te laten. Want witten missen "de ervaringen die er toe leiden dat de meeste zwarten het zich niet kunnen veroorloven ervan uit te gaan dat de witten menselijker zullen optreden dan hun huidskleur doet vermoeden, omdat je al lang geleden geleerd hebt het ergste te verwachten."

Bevlogen en intelligent als altijd verbloemd James Baldwin niets, is kritisch voor zowel de witten als voor zijn eigen gemeenschap. Met mokerslagen haalt hij uit, op meesterlijke wijze houdt hij iedereen, ook zichzelf, een spiegel voor, maar naar het einde brengt hij ook hoop, gelooft in de helende kracht van de liefde.

Na het lezen van dit boek kan je niets anders dan de wereld met een andere blik te bekijken.

"Als je iets belangrijks wilt zeggen over de wereld, moet je proberen dat op een prachtige manier te doen. Baldwin begreep dat." Ta-Nehisi Coates.