Een cel van tweeënhalf bij vier

Met zijn debuutroman uit 2013 won Kris Van Steenberge de Bronzen Uil en nog altijd staat Woesten in mijn persoonlijke top drie van Nederlandstalige fictie aller tijden.

Ook in Pechstrook (2024) beschrijft Van Steenberge een gezin dat geconfronteerd wordt met drama, een gezin waar de communicatie erg stroef verloopt, waar ieder in stilte probeert zijn of haar eigen demonen in toom te houden, en in zijn of haar eigen verdriet of onmacht dreigt ten onder te gaan.

Het verhaal wordt verteld vanuit drie perspectieven: dat van Raphaël en van zijn ouders Nicole en Danny. Het boek beslaat de tijdsduur van een week beginnend op vrijdag en eindigend op donderdag. Dit zijn ook de zeven delen waaruit het boek bestaat en waarin elk van de drie protagonisten om beurten aan het woord komen en ze een inkijk geven in hun heden en verleden.

Het begint bij Raphaël die in de gevangenis verblijft. De reden van zijn opsluiting komt pas op de laatste bladzijden aan het licht. De spanning wordt stelselmatig opgevoerd. Druppelsgewijs krijgt de lezer stukjes van de puzzel aangereikt. Maar het is een moeilijke puzzel die pas zijn geheim prijsgeeft als het allerlaatste stukje op zijn plaats valt.

Eigenlijk is het Raphaël die zijn verhaal chronologisch vertelt in het dagboek dat hij schrijft op verzoek van zijn advocate. Dit dagboek is cursief gedrukt en ik denk dat je door enkel deze stukken te lezen, ook al kan weten hoe de plot precies in elkaar steekt.

Maar er is natuurlijk meer. Door ook de ouders aan het woord te laten en door Raphaël te laten beschrijven hoe hij zijn verblijf in de gevangenis ervaart, worden de drie personages heel secuur uitgediept.

Eens te meer was ik opgelucht dat ik nog geen recensies – zelfs niet de tekst op de achterflap – had gelezen vooraleer ik de roman uit had, want het is (zeker hier) erg belangrijk zonder enige voorkennis of vooringenomenheid het verhaal te kunnen ontvouwen.

Vandaar ook dat ik hier weinig of niets over de inhoud zelf prijsgeef.
Over de stijl kan ik wel uitvoeriger zijn: de manier waarop Kris Van Steenberge schrijft is een lust om te lezen. Met lyrische volzinnen, filmisch en in toegankelijke taal.

Het verhaal is ingenieus opgebouwd, het is een soort whodunit waarbij je van bij het begin weet wie ‘het’ heeft gedaan, maar niet wát hij precies heeft gedaan. Het grote verschil met een whodunit is dat de omstandigheden die tot de tragische gebeurtenis hebben geleid tot in detail worden beschreven alvorens de lezer verneemt wat er is gebeurd.

Pechstrook stelt de vraag waar de grens ligt tussen pech en opzet, tussen zorgzaamheid en obsessie, tussen zwijgen en verzwijgen.

Een paar citaten:

‘Nicole werkt met oude mensen.
Ze brengt het zuchten mee naar huis.’

“Dat heb ik met de jaren wel geleerd, dat alles een schaduw heeft, altijd en overal. Ook vreugde.”

“Waanzin is een uitslaande brand van de ziel.”

“Nooit wil ik nog naar buiten. Het zou gaan sissen en knetteren in mijn gedachten. Laat mij maar hier, in deze tweeënhalf bij vier.”