Scherts en melancholie

Posthume herinneringen van Brás Cubas is een Braziliaanse klassieker uit de 19e eeuw. De ik-figuur beschrijft en becommentarieert in 160 korte hoofdstukken zijn leven en wandel. Als lezer krijg je meteen ook een kleurrijk portret te lezen van een wereld die niet meer bestaat. De inhoud is soms donker, maar de toon is bijzonder ironisch en absurd.

Brás Cubas noemt zichzelf "geen dode schrijver, maar een schrijvende dode" – en daarmee is de toon meteen gezet. Hij richt zich vaak rechtstreeks tot de lezer, onderbreekt zichzelf en spot met conventies. Geboren in 1805 in Rio de Janeiro, destijds de hoofdstad van de Portugese kolonie Brazilië, blikt hij terug op zijn leven. Hij is besluiteloos, tegendraads en frivool, en legt de kleine kantjes van zichzelf en de mensheid bloot: ijdelheid, egoïsme, jaloezie, hebzucht, hypocrisie...

Tal van gebeurtenissen en figuren passeren de revue: een jarenlange geheime romance, een mislukte politieke carrière, een geniale of misschien wel krankzinnige filosoof, een pleister tegen hypochondrie, de gevolgen van pokken en gele koorts, mishandelde en vrijgelaten slaven. En dat alles beschreven “met de pen der scherts en de inkt der melancholie”.

Joaquim Machado de Assis kende ik tot voor kort niet, maar hij blijkt een belangrijke naam te zijn in de Braziliaanse literatuur. Hij schreef met Posthume herinneringen van Brás Cubas een geestige, eigenzinnige en fantasierijke roman. Deze verscheen oorspronkelijk in afleveringen in een literair tijdschrift in 1880.