Een lafaard ...

In Solar vertelt McEwan het woelige professionele en privéleven van Michael Beard, fysicus en Nobelprijswinnaar, in drie delen. De breuklijnen tussen de jaren (2000-2005-2009) zijn die van zijn professionele loopbaan als fysicus. In het eerste deel ontmoeten we een man die uitgeblust is. Hij teert nog op de bekendheid die hij twintig jaar geleden had als Nobelprijswinnaar. Alles wat hij dan doet, o.a. als hoofd van een onderzoekscentrum zijn daar ‘uitlopertjes’ van, maar de passie is verdwenen. Ook die in zijn huwelijk. Na vier keer getrouwd te zijn, en talloze losse relaties , besluit hij dat het nu welletjes is geweest met die getrouwde status.

Op dat moment begint zijn vrouw een affaire met een bouwvakker. En dat triggert zijn afgunst zo dat hij in hachelijke situaties terechtkomt. Een assistent van hem, die zich moet bezighouden met windturbines maar liever met meer essentiële zaken rond de klimaatopwarming zou bezig zijn, wordt het tweede lief van zijn vrouw, nadat de bouwvakker haar mishandeld heeft. Door een ongelukkig toeval, valt die jonge man – zijn assistent dus- dood voor hem neer. Uit angst voor beschuldiging van een passionele moord, ensceneert Michael op een meesterlijke wijze, een moord, gepleegd door de bouwvakker. Die laatste wordt effectief achter de tralies gezet en komt in het derde deel van het boek terug vrij.

Michael leest de vertrouwelijke nota’s van zijn gewezen assistent en vindt hierin een onderbouwd spoor om energie op te wekken naar het voorbeeld van de fotosynthese in de natuur. Hij verlaat het centrum en sticht een nieuw onderzoekslab, zonder bekend te maken dat de uitgangspunten niet van hem komen. Die ontwikkelingen beschrijft Ian McEwan in het tweede deel.

De gebeurtenissen in het eerste deel zijn representatief voor de twee andere delen. We leren Michael kennen als iemand die geen verantwoordelijkheid opneemt ten aanzien van zichzelf en de anderen maar tegelijk van alle walletjes wil eten. In de loop van het boek lezen we vooral de gevolgen van deze houding. Hij verwaarloost zijn gezondheid, hoewel hij goed weet dat hij hartfalen en een agressieve kanker riskeert. Zijn eigen plek, een appartement waar schimmels woekeren staat symbool voor zijn leven. De schimmels zijn leugens, bedrog, verraad, ten aanzien van zijn ex-vrouw, zijn assistent, de bouwvakker, zijn medewerkers. Tot hij zich hopeloos in nesten werkt en al zijn fouten culmineren in een drama. Hierin zit de meesterlijke opbouw van deze roman.

Op de duur wil je als lezer roepen tegen die Michael en hem confronteren, zoals zijn medewerker, zijn vijfde vrouw en minnares op het einde doen. Je neemt het niet dat hij zoveel mensen manipuleert en telkens zijn hachje probeert te redden. Het is een man die niet in staat is waarachtig te leven, bang voor risico’s en pijn. Een ondubbelzinnige lafaard.

Dit boek leerde me wat het betekent om losjes door het leven te gaan, zonder je te laten raken door de ander. Hoe zo iemand erin slaagt om op alle mogelijke manieren zijn geweten te sussen, of dingen gewoon op zijn beloop te laten, zonder engagement. Hoe het is om zichzelf en de ander niet serieus te nemen.

Na dit boek zuchtte ik: Er zijn zoveel mannen als die Michael … of denk ik te seksestereotiep?

Een spannend, boeiend boek met sensitieve beschrijvingen en dialogen.